Θέμα: Η Εκλαϊκευση του Fantasy

[Βάρδος]

Μέρα με τη μέρα, βλέπουμε το fantasy να γίνεται ολοένα και πιο προσιτό στις μάζες. Αυτό που κάποτε ήταν για τους «λίγους και εκλεκτούς» έχει, πλέον, γίνει –ή, τουλάχιστον, έχει αρχίσει να γίνεται– για τους «πολλούς και τυχαίους». Βελτίωση; Ή υποβάθμιση;

Παλιότερα, όταν ήταν ακόμα για τους Λίγους και Εκλεκτούς, έβλεπες πράγματα που στον «αμύητο» –τον μη-ενασχολούμενο με το είδος– έμοιαζαν παράξενα και, απλά, «ακαταλαβίστικα». Συνεπώς, ο αμύητος ή έχανε την όρεξη για να ασχοληθεί περισσότερο ή έβρισκε εκείνο το κάτι μέσα του που τον ωθούσε να το «ψάξει το θέμα». Αυτό τι σημαίνει; Ότι παλιότερα διαχωρίζονταν οι πραγματικοί φαντασάδες (αυτοί που τους έλεγε κάτι το είδος) από τον κάθε τυχαίο που έριχνε μια ματιά περαστικός.

Τώρα, ασχολείται πολύ εύκολα ο καθένας, εφόσον βρίσκει πολλά πράγματα έτοιμα, και κυρίως σε ταινίες ή παιχνίδια Η/Υ. Αυτό, όμως, οδηγεί σε μια γενικότερη υποβάθμιση του όλου είδους που ονομάζουμε fantasy, σε μια απλούστευση εκεί που δε χωράει απλούστευση, σε μια νοοτροπία «κάντο απλό και συναρπαστικό για να το πάρει ο λαός» όταν το fantasy είναι «ψάξε, αναζήτηση, ερεύνησε και, όταν έχεις κατανοήσει τι συμβαίνει πραγματικά, τότε θα ανταμειφθείς».

Ας πάρουμε το κατεξοχήν Όργανο του Διαβόλου που έκανε το fantasy προσιτό στις μάζες. Μιλάω για την ταινία Ο Άρχοντας των Δακτυλιδιών, ασφαλώς. Εκεί όπου «πούλησαν» έναν Δημιουργό, για να προωθήσουν κάποιοι μερικές άχρηστες, ιλουστρασιόν φυλλάδες, για να παίξουν κάτι 13άχρονα ένα-δυο παραπάνω παιχνίδια Η/Υ, για να βγει ένα P&P RPG παραπάνω, και για να πλασάρουν στην αγορά κάτι πολύ αντιπαθητικά κουκλάκια.

Ο ΑτΔ (η ταινία, φυσικά) έπρεπε να έχει ήρωες που δέρνουν στο στυλ του Ηρακλή (της τηλεοπτικής σειράς), χωρίς όμως βέβαια να χύνεται σταγόνα αίματος!, για να πει το 13ατριάχρονο: «Γουάου! Έτσι θα τα κάνει κι ο δικός μου ήρωας στο παιχνίδι» ή το 15άχρονο: «Τέτοιο χαρακτήρα θα φτιάξω κι εγώ την άλλη φορά!» (Κι έτσι, θα πουλήσουμε μερικά κομμάτια παραπάνω…)

Έπρεπε να εξευτελίσουν τον Γκίμλι, για να κάνουν… χιούμορ! Γιατί ταινία χωρίς καραγκιόζη χαρακτήρα δεν νοείται στη σήμερον ημέρα. Τι, αγέλαστοι θα φύγουμε από την κινηματογραφική αίθουσα; Προβληματισμένοι και σκεπτόμενοι; Προς Σάουρον! Γελαστοί και χαζοχαρούμενοι, ασφαλώς.

Έπρεπε να δείχνουν στις ταινίες συνέχεια τους κακούς, για να δούμε το μέγεθος της κακίας τους, και να καταλάβουμε ότι είναι κακοί, πολύ κακοί, αφού θέλουν να τα καταστρέψουν όλα. Και, βέβαια, δε θα λείπει και ο Σάουρον εν τέλει. Για να φάνει κι αυτός πόσο κακός είναι, γιατί αλλιώς δεν μπορεί να το καταλάβει το 13άχρονο· θα του φανεί το τέλος «αντι-επικό», αν απλά δει τον αγώνα του Φρόντο να ανεβεί στο Mount Doom για να εκτοξεύσει μέσα στη Σχισμή το Δαχτυλίδι. Πρέπει να βγει κι ένας μοχθηρός τύπος με μαύρη μπέρτα, για να τον κυνηγάει… αλλιώς, δε θα «λέει», δε θα είναι «cool».

Δε σκέφτηκαν, όμως, ότι η μαγεία του ΑτΔ είναι στο ότι δεν δείχνει τους κακούς· είναι στο ότι βλέπεις την ατελείωτη πάλη τον ηρώων ενάντια στο απρόσωπο και ακατανόητο Σκοτάδι. Είναι η πάλη του Ανθρώπου ενάντια στο Κακό. Δεν είναι, απλά, μερικοί villains για τους «πλακώσει» ο «μουράτος» ήρωας με τις ψηλές κλοτσιές. Ούτε η μαγεία του ΑτΔ είναι στα γρονθοκοπήματα και στο πόσα βέλη εκτοξεύει ο Λέγκολας το δευτερόλεπτο· η μαγεία του είναι στον άριστα κατασκευασμένο κόσμο και στο ιστορικό υπόβαθρο όπου η πλοκή του στηρίζεται. Αλλά αυτό δεν πουλάει. Γιατί τι θα δώσεις; Ιστορικά βιβλία της Μέσης-Γης; Ναι, κι αυτά θα τα πάρουν, όμως πιο πολλοί θα πάρουν τα κουκλάκια και τα παιχνίδια. («Μαμά, μαμά, το θέλω!» «Καλά, θα σ’το πάρω…»)

Και θα υποστηρίξουν κάποιοι, αναμφίβολα, ότι πιάνομαι από μία μόνο ταινία ή από ένα παράδειγμα. Όμως θεωρώ αυτή τη συγκεκριμένη ταινία, αυτό το συγκεκριμένο παράδειγμα, κατεξοχήν δείγμα του πώς υποβαθμίζουν το fantasy, ώστε να το εκλαϊκεύσουν. Μη σε νοιάζει για τη δημιουργία, δε χρειάζεται να σκεφτείς και πολύ, να κατανοήσεις· δες μόνο τι κλοτσιές βαράει ο πρωταγωνιστείς, δες πόσο γρήγορα και «μάγκικα» σκοτώνει.

Δεν είναι, όμως, αυτό το fantasy. Την αχαλίνωτη (και γελοία) δράση τη βρίσκεις παντού, σε ό,τι ταινία θέλεις· δεν είναι ανάγκη να είναι fantasy. Για άλλους λόγους ονομάστηκε το είδος αυτό Φαντασία· δεν ονομάστηκε έτσι για να βγάζει ο καθένας το άχτι του, ούτε να φαντασιώνεται πως είναι ο τάδε «μάγκας» ήρωας.

Κι ας πάμε και στα παιχνίδια Η/Υ, όπου κι εκεί, όπως και στις ταινίες, τα παιχνίδια με fantasy θεματολογία φαίνεται να αυξάνονται και να πληθύνονται. Elvew, dwarves, και orcs να δει το μάτι σου και να φρικάρει! Και πάλι, το βασικό: Ποιος θα δείρει πιο πολύ, ποιος σκοτώνει τους περισσότερους, ποιος είναι πιο «μάγκας». Παρατηρούμε μια… διαβολική σύμπτωση; Και ταινίες και παιχνίδια Η/Υ, σχετιζόμενα με fantasy, έχουν ως βασικό το πώς δέρνει ο ήρωας, πόσο δυνατός είναι. Τα άλλα –τα πραγματικά στοιχεία του fantasy, που το κάνουν Φαντασία– περνάνε σε δεύτερη, και τρίτη ακόμα, μοίρα. Γιατί; Τι συμβαίνει; Η ποιότητα και η πολυπλοκότητα ενοχλεί τη μάζα· τι κάνει, επομένως, ο καλός κι έξυπνος μάνατζερ της εταιρίας; Προτείνει μείωση αυτών των στοιχείων που τρομάζουν τους τρωγλοδύτες– με συγχωρείτε τη μάζα, εννοώ. Συγχρόνως, προτείνει κάτι που θ’«ανάψει τα αίματα», κι αυτό το πράγμα, ως συνήθως, είναι το ξύλο, το ανελέητο όπου όμως δε χύνεται σταγόνα αίμα (γιατί αυτά τα βλέπουν και μικρά παιδιά, και μη σοκαριστούνε από την πραγματικότητα της βίας –άστους στο παραμύθι!), και η αδιάκοπη, και αλόγιστη συνήθως, δράση. Εν ολίγοις, ρίξε την ποιότητα, ανέβασε την ένταση. Η συνταγή πιάνει· η σούπα πουλάει. Και μιλάμε για σούπα, πραγματικά!

Και πάμε, τώρα, στο τρίτο κεφάλι του Θηρίου: τα pen & paper role-playing games. Αναμενόμενα, πλέον, βλέπουμε το ίδιο φαινόμενο όπως και στις ταινίες ή στα παιχνίδια Η/Υ. Δράση και βία που δε μοιάζει με πραγματική βία. Όλα τα άλλα στοιχεία, σε δεύτερη μοίρα –παντελώς εξαφανισμένα! Τι να το κάνεις να φορτώνεις το λαό με θεματολογίες, ιστορίες, βάθος χαρακτήρα και κόσμου, και ψαγμένα συστήματα μαγείας, αφού είναι γνωστό πως για ένα λόγο θα παίξουν όλοι: Για να σφάξουν, να δείρουν, να χρησιμοποιήσουν τις χιλιάδες μαγικές ικανότητες των χαρακτήρων τους, και νιώσουν καλά, να νιώσουν «μάγκες», και «μεγάλοι». Μείωσε, λοιπόν, πάλι την ποιότητα, αύξησε τη δράση και τη βία-που-δεν-είναι-βία, κι έτσι θα πουλήσεις σε όλους, ακόμα και στο παιδάκι του Δημοτικού που θέλει κι αυτό να δείρει τους δασκάλους του αλλά, στην πραγματική ζωή, δεν τα καταφέρνει και τόσο, άρα πρέπει κάπου να «ξεδώσει» κι αυτό… Έτσι κι αλλιώς, αν βγάλεις στην Αγορά τις θεματολογίες, τα υπόβαθρα για τους κόσμους, τους χαρακτήρες και τα λοιπά προαναφερόμενα, το 13άχρονο δε θα τα αγοράσει, γιατί θα του φαίνονται παράξενα, απρόσιτα, και πολύ μεγάλα και δύσκολα βιβλία. Άρα, τι να τα κάνεις αυτά; Μειώνουν τις πωλήσεις.

Τελειώνω με το τέταρτο κεφάλι του Θηρίου: τα cardgames. Εδώ κι αν δεν υπάρχει τίποτα πέραν του απλού «παιχνιδιού». Ο άλλος μπορεί, απλά και μόνο, να έχει κάρτες και να παίζει, χωρίς να έχει καμία ιδέα τι είναι το είδος του λέμε fantasy και χωρίς να τον νοιάζει να μάθει τι είναι αυτό. Απλά, οι κάρτες έχουν επάνω όμορφα σκιτσάκια με σπαθιάδες, δρακουλίνια, και τερατάκια.

Τώρα, θα μου πει κανείς (και πιθανώς θα έχει δίκιο!): «Και τι έγινε; Πειράζει κάποιος να παίζει το παιχνίδι απλά ως παιχνίδι; Είναι ανάγκη να ασχοληθεί κιόλας με το ‘είδος’;»

Όχι, δεν υπάρχει καμία τέτοια ανάγκη, και το λέω ειλικρινά.

Υπάρχει, όμως, το εξής πρόβλημα: ότι όλα αυτά –ταινίες, παιχνίδια Υ/Η, RPGs, cardgames–, καθότι αντλούν ιδέες από το fantasy και συνεπώς ανήκουν στο είδος fantasy, είναι αλληλοεξαρτώμενα. Πράγμα που σημαίνει πως, όταν ο παραγωγός της ταινίας φτιάχνει την ταινία, δε θα σκεφτεί μόνο καλλιτεχνικά, αλλά και εμπορικά ως προς όλα τα υπόλοιπα κεφάλια του Θηρίου. Θα σκεφτεί ότι καλό θα ήταν να συνδυάσουμε την ταινία με το παιχνίδι Υ/Η που θα βγει και με τα κουκλάκια (Πώς θα βγει κουκλάκι Σάουρον, αν δεν εμφανιστεί ο Σάουρον στην ταινία;)· έτσι, όμως, ο παραγωγός ρίχνει το επίπεδο της ταινίας και, κατά συνέπεια, ρίχνει το επίπεδο του fantasy ως είδος (παρότι το κάνει προσιτό στη μάζα). Το ίδιο συμβαίνει και με τα άλλα κεφάλια του Θηρίου: αλληλεξαρτούνται. Όταν πέφτει το επίπεδο στο ένα, ρίχνει το επίπεδο και στα άλλα, και συνεπώς στο είδος fantasy.

Το βιβλίο –κι αυτό είναι ίσως ένα έκτο κεφάλι του Θηρίου– είναι από τα λίγα που στοιχεία του fantasy που παλεύει να εξέλθει του βούρκου που λέγεται «Πούλα στο Μικρό Λαό». Τελευταία, φαίνεται πως υπάρχουν κάποια ρεύματα συγγραφέων που προσπαθούν για κάτι καλύτερο, πιο ποιοτικό, πιο «ψαγμένο» και σκεπτόμενο, όπως η Robin Hobb, ο G.R.R. Martin, o Steven Erikson, o Gene Wolfe, κ.α. Το πρόβλημα, όμως, ποιο είναι; Ότι, ναι μεν, αυτοί πουλάνε στους σκληροπυρηνικούς φαντασάδες, αλλά έχουν ελάχιστες έως μηδενικές πιθανότητες να πουλήσουν στον κόσμο που βλέπει το όλο θέμα ως «παιχνίδι Η/Υ». Έτσι, μιλάμε αυτή τη στιγμή για ένα «τάγμα» που προσπαθεί να αναβαθμίσει όλο τον υπόλοιπο «στρατό», αλλά ένα περιστέρι δε φέρνει την άνοιξη…

Και υπάρχουν και οι δολιοφθορείς, βέβαια. Υπάρχουν οι άνθρωποι που δε βγάζουν λογοτεχνία, αλλά φυλλάδες εύπεπτες για τη μάζα, φυλλάδες που θα τις διαβάσει και ο τύπος που δε διάβαζε ποτέ του. Χρειάζεται να αναφέρω παραδείγματα; Σχεδόν όλα τα βιβλία της Wizards of the Coast (πρώην-TSR) για το D&D και για το Magic: The Gathering. Επίσης, τα μυθιστορήματα που αποτελούν novelization ενός παιχνιδιού Η/Υ: αυτά κι αν είναι σκουπίδια! Καμία λογοτεχνική αξία, καμία προσπάθεια βελτίωσης του είδους. Αλλά, βέβαια, αυτά, και πάλι, πουλάνε περισσότερο σε σχέση με άλλα, και αποτελούν και διαφήμιση. Ας δούμε, λοιπόν, πόσους αντιπάλους θα υπερνικήσει αυτή τη φορά ο Drizz(zzzzzzzzzzzzzzz)t και πόσο γρήγορα!…

Μετά, θα τον κάνουμε και παιχνίδι Η/Υ, ασφαλώς, θα βγάλουμε και μερικές ικανότητες στο D&D που να μοιάζουν με του Drizz(zzzzzzzzzzzzzzzzz)t, θα γράψουμε κι άλλο ένα μυθιστόρημα (σχετικά με τα επόμενα τέρατα που θα λιώσει), θα τον βγάλουμε και σε κουκλάκι αν δούμε ότι τραβάει το πράγμα, και θα σκηνοθετήσουμε και μια ταινία Πώς να Σφάζετε τους Εχθρούς σας σε Ελάχιστο Χρόνο ή Με Δύο Γιαταγάνια.

Όταν οι παράγοντες είναι σε συνάρτηση 5,5 κατά εναντίον 0,5 υπέρ, το είδος κινδυνεύει να πάρει την κατρακύλα.

Και μετά, να δούμε τι θα λένε για το fantasy οι ήδη καλά προδιατεθειμένη προς αυτό, εκείνοι οι κολλημένοι που ανέκαθεν το ονόμαζαν «παιδαριώδες». Μήπως θα ισχυροποιηθούν τα επιχειρήματά τους; Μήπως θα αρχίσουν, ως ένα βαθμό, να έχουν δίκιο (!);

Μήπως, κατά βάθος, εμείς, οι φαντασάδες, φταίμε γι’αυτή την κατάντια;

[RObiN-HoOD]

Κάπου είχα διαβάσει το 2000, αν θυμάμαι καλά, ότι η δεκαετία που ακολουθεί θα είναι η δεκαετία της φαντασίας. Νομίζω ότι τα μέχρι τώρα πεπραγμένα το υποστηρίζουν αυτό. ;)

 

Το εάν έχει αρχίσει η υποβάθμιση είναι κάτι μάλλον λίγο γενικό και επικίνδυνο να πει κανείς, πιστεύω. Εγώ θα έλεγα ότι έχουμε εμπορικότητα τη φαντασία και μάλιστα σε καλούπια γιατί αυτά είναι αποδεδειγμένα ότι πουλάνε.

 

Τα παιχνίδια των υπολογιστών πιστεύω ότι έχουν κάνει κάποια ζημιά στην ποιότητα και ειδικότερα σε ότι έχει να κάνει με τα RPG. Όπως προείπα έμμεσα, ότι έχει να κάνει με μάζες είναι καταδικασμένο να είναι εμπορικό και συνεπώς κάπως fast-food. Αν και δεν μου αρέσει να εκφράζομαι έτσι δυστυχώς έτσι είναι. Όταν κάτι είναι εμπορικό οδηγείτε από το συμφέρον και το οικονομικό κέρδος. Τα καλύτερα πράγματα είναι αυτά που μένουν άγνωστα για του περισσότερους.

 

Λες ότι ο Άρχοντας έκανε κακό. Εδώ δεν θα συμφωνήσω τόσο όσο το κακό που κάνει η εμπορευματοποίηση του D&D και κυρίως των καρτο-παιχνιδιών. Το Magic ή το Pokemon κτλ πιστεύω ότι σε αθροιστικό / συσσωρευτικό επίπεδο δημιουργεί μεγαλύτερο κακό γιατί η ταινία είναι ταινία και είναι κάτι πλέον κάτι αποδεκτό, αλλά τα παιχνίδια διασκεδάζουν εύκολα και γρήγορα ... η λέξη κλειδί εδώ είναι το γρήγορα. Κρυφτό δεν μπορείς να παίξεις στην Αθήνα, για εύλογους λόγους, Magic όμως μπορείς. Ευτυχώς εγώ έχω προλάβει να παίξω κρυφτό στη ζωή μου μικρός.

 

Σχετικά με τους υπολογιστές και τα «κλασσικά» που δείχνουν (elves, dwarves κτλ) είναι πλέον κλισέ. Ακόμα και εκεί δεν φαίνεται η «ανθρώπινη» πλευρά των χαρακτήρων αλλά το φοβερό damage που κλάνει ο κάθε ένας.

 

Για τα RPG ισχύει ουσιαστικά το ίδιο και αυτό φαίνεται μέσα από το σύστημα των παιχνιδιών, βλέπε D&D 3+ edition. Ουσία έχουν τα abilities, prestige classes κτλ, που δίνουν extra attacks και new spells.

 

ΠΑΝΤΩΣ, πιστεύω ότι αν κάποιος είναι λίγο πιο ψαγμένος μπορεί να προσπεράσει την επιφανειακή δράση και να μπει στην ουσία των πραγμάτων που έχουν ένα άλλο πρόσωπο. Δεν τα βλέπω τόσο απαισιόδοξα τα πράγματα όσο φαίνονται. Φυσικά δεν είναι τυχαίο αυτό με το γεγονός ότι ασχολούμαι χρόνια, όπως και εσύ Βάρδε, αλλά δεν παύει να με κάνει αδιάφορο για το τι κάνει ο λοιπός κόσμος από το τι θέλω εγώ να κάνω, να δω, να παίξω κτλ. Ίσως είναι η ωριμότητα που αποκτά κανείς και λόγο ηλικίας ... ποιος ξέρει ...!

 

Σχετικά με τα μυθιστορήματα (novels) θα πω ότι όντως είναι πολλά για πέταμα αλλά εκεί είναι και θέμα γούστου. Ο καθείς είναι υπεύθυνος για να μορφώνεται και να σκέπτεται.

 

Ας βάλουμε το μυαλό μας να δουλέψει και να δούμε το μπροστά μας. Προσωπικά θεωρώ ότι το νούμερο ένα στοιχείο για την αλήθεια είναι η μόρφωση και η μελέτη (και το αφήνω έτσι για να το συνεχίσει κάποιος άλλος από εδώ). ;)

 

ΥΓ. Θα έγραφα περισσότερα αλλά είναι αργά και είμαι κουρασμένος ... την επόμενη φορά ...

[leste]

Καταρχήν να πω ότι κατά τη γνώμη μου, το θέμα δεν είναι εαν η εκλαϊκευση της φαντασίας καθαυτή είναι "κακή" ή όχι αλλά εάν τα πλεονεκτήματα της συγκεκριμένης εκλαϊκευσης υπερτερούν των (αναγκαίων ή όχι θα το δούμε παρακάτω) "κακών" που την ακολούθησαν (και την ακολουθούν). Και το λέω αυτό δίοτι πιστεύω πως είναι προφανές ότι η επέκταση του εν δυνάμει κοινού ένος λογοτεχνικού (και όχι μόνο) ρεύματος μόνο καλό μπορεί να του κάνει. Ζούμε στην εποχή της πληροφόρησης και το δόγμα μας είναι:

πληροφορία = καλή (και ποτέ αρκετή). Εξαρτάται βέβαια από τον καθένα μας να διυλίζει τις πληροφορίες που λαμβάνει, για να μπορέσει να τις χρησιμοποιήσει εποικοδομητικά στη ζωή του χωρίς να παρασύρεται από συμφεροντολογίες και άλλων ειδών πλάνες. Πάντως σίγουρα δεν είναι αυτή η εποχή για ελιτιστικές θεωρίες που θέλουν να δυσκολέψουν έναν νεό στο χώρο απλά και μόνο για να εκτιμήσει περισσότερο αυτά που έκανε κτήμα του. Αλλά δεν θέλω να επεκταθώ άλλο σε αυτό οπότε πάμε να δούμε τι παράσιτα

φέρει αυτό το κίνημα.

 

Το ρεύμα για την εκλαϊκευση της φαντασίας έγινε γεγονός από τη στιγμή που μεταφέρθηκε στις κινηματογραφικές αίθουσες το πρώτο μέρος της γνωστής τριλογίας του J.R.R Tolkin. Το παραπάνω νομίζω δεν μπορεί να το αμφισβητήσει κανείς. Σίγουρα υπήρχαν και άλλες προσπάθειες "διαφήμισης" του είδους (πχ πρόσφατα με την 3η έκδοση του πιο δημοφιλούς παιχνιδιού ρόλων D&D) ο οποίες

όμως απλά στόχευαν στην σταδιακή διεύρυνση του κοινού ενσωματώνοντας συγκεκριμένες ομάδες ανθρώπων (χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η νουβέλες των Weiss/Hickman που κατέφεραν να μπουν στα σπίτια αρκετών "mainstream" αναγνωστών). Όπως και να το κάνουμε το πλέον διαδεδομένο είδος σύγχρονης ψυχαγωγίας ανά τον κόσμο είναι ο κινηματογράφος (χωρίς εδώ να εννοούμε αναγκαστικά το "πηγαίνω σινεμα" -υπάρχουν και βίντεο και dvd...). Ήταν επόμενο λοιπόν η μεταφορά ενός κλασικού έργου φαντασίας στην μεγάλη οθόνη και μάλιστα ως μία γιγαντιαία χολυγουντιανή παραγωγή, να αλλάξει τα δεδομένα. Σας λέω χαρακτηριστικά ότι είχα στο σπίτι τα βιβλία του Τολκιν επί 6 χρόνια όμως μόνο όταν βγήκε η ταινία η μητέρα μου και η αδερφή μου έμαθαν τον τίτλο: "Άρχοντας των Δαχτυλιδιών".

 

Για να μη μακρυγορούμε όμως ας δούμε τι "κακά" έφερε μαζί της η ταινία. Με μία γρήγορη ματιά καταλαβαίνεις ότι έχουν επέλθει κάποιες αλλαγές από το πρωτότυπο: μέγιστη έμφαση στην δράση (το "ξύλο" όπως έλεγε και ένας Βάρδος ), αύξηση του comic relief για να γίνει πιο ευκολοχώνευτη, προσθήκη "φτηνής" δραματικότητας και κάποιες "οπτικοποιήσεις" τις οποίες όμως δεν θεωρώ κατ' ανάγκη κακές και είναι αναγκαίες ως ένα βαθμό για την μετατροπή οποιουδήποτε βιβλίου σε ταινία. Τα τρία πρώτα αυτά "ζιζάνια" ενισχύθηκαν αυτόματα σε πληθώρα μοντέρνων αντιπροσώπων του είδους (ταινίες, βιβλία, παιχνίδια κλπ).

 

Ωραία, οπότε ένας άσχετος που θα δει τον "Αρχοντα" ή θα διαβάσει το νέο βιβλίο του Drizzt θα λάβει την εντύπωση ότι φαντασία σημαίνει: "υπερήρωες που ρίχνουν ξύλο μετά μαγείας σε ένα φανταστικό κόσμο". Εντάξει, μάλλον αυτό είναι υπερβολικό και υπεργενικεύει τα πράγματα. Άλλωστε δεν νομίζω να υπάρχει κάοποιος που να θεωρεί την δράση "κακή" -μάλλον το αντίθετο ισχύει για τους κλασικούς συγγραφείς του φανταστικού. Απλά γίνεται μειονέκτημα για την ποιότητα από τη στιγμή που αρχίζει να θεωρείται αυτοσκοπός και να "πνιγει" την πλοκή και την εξέλιξη των χαρακτήρων. Γιατί ας μην ξεχνάμε ότι η αξία ενός έργου κρίνεται από τους προβληματισμούς που θέτει και τα μηνύματα που περνάει.

 

Είναι όμως αυτές υπερβολές αναγκαίες για να πουλήσει η φαντασία στο ευρύ κοινό; Δύσκολη ερώτηση οπότε μάλλον θα πάω με τις μεγάλες εταιρίες μάρκετινγκ του Χόλιγουντ. Αφού έχουν καταφέρει να το κάνουν μία από τις μεγαλύτερες "βιομηχανίες" του κόσμου δεν μπορεί, κάτι παραπάνω θα ξέρουν. Αυτό βέβαια σημαίνει ότι τα έργα που απευθύνονται σε ευρύ κοινό περιορίζονται από κάποια στερεότυπα καλούπια και κινδυνεύουν να χάσουν την πρωτοτυπία/δυναμικότητά που χαρακτηρίζει το είδος του φανταστικού.

 

Τι πλεονέκτημα έχουμε λοιπόν να αντιπαρατάξουμε σε αυτόν τον κίνδυνο ποιοτικής παρακμής τους είδους; μα φυσικά την ίδια την εκλαϊκευση της φαντασίας. Απλά μαθηματικά μας λένε ότι όσο περισσότεροι άνθρωποι έρθουν σε επαφή με το είδος του φανταστικού τόσο μεγαλύτερος θα είναι και ο αριθμός αυτών που θα γοητευτούν και θα ενδιαφερθούν να μάθουν περισσότερα και να προσφέρουν στην ανάπτυξή του. Μα θα μου πείτε, πως θα γοητευτεί ένας αναγνώστης που ψάχνει για βιβλία με λογοτεχνική αξία από την πεζή "hack'n'slash" νουβέλα με τους δυσδιάστατους χαρακτήρες και τα κλισέ; Ε, ακόμα και να μην γοητευτεί από το βιβλίο ως λογοτεχνικό έργο, μπορεί να γοητευτεί από την ιδέα της εξέλιξης μίας υπόθεσης σε ένα φανταστικό κόσμο, κάτι που δεν το είχε ξανασυναντήσει και πιθανώς να μην το συναντούσε ποτέ αν η δημοτικότητα των βιβλίων φαντασίας είχε μείνει στα επίπεδα που ήταν πριν από 10 χρόνια. Και αν τελως πάντων αηδιάσει τόσο πολύ που αρχίσει να αντιμετωπίζει με προκατάληψη όλα τα έργα που ανήκουν στο είδος "φαντασία" ε φταίει και ο ίδιος πως να το κάνουμε. Αν ο πρώτος Ινδός που γνωρίσεις είναι εγωιστής και μισάνθρωπος, δεν σημαίνει ότι αυτό χαρακτηρίζει και την υπόλοιπη ινδική φυλή έτσι δεν είναι;

 

Το συμπέρασμα για μένα είναι: Ναι στην επέκταση. Εχθρός δεν είναι ο Drizt ούτε ο Peter Jackson, αντιθέτως για εμάς δουλεύουν τα παιδιά. Πίσω από αυτό που πουλάει όμως πρέπει να υπάρχει και το πραγματικό υπόβαθρο το οποίο μπορεί να

ικανοποιήσει τις ξεχωριστές ανάγκες του καθενός για ουσιώδη ψυχαγωγία. Και εδώ είναι που βοηθάνε η ειλικρινείς κριτικές, η ατομικές και συλλογικές προσπάθιες ενημέρωσης των ημιγνώσκοντων(υπάρχει τέτοια λέξη;) και γενικότερα η υποστήριξη αυτού που ο καθένας μας βιώνει ως ποιοτικό.

 

Και θα δείτε πως έτσι σιγά σιγά θα αλλάζουν και οι επιθυμίες της μάζας και τα καλούπια θα γίνονται όλο και πιο κομψά.

Edited October 1, 2003 by leste

[Electroscribe]

Προσωπικά νομίζω ότι η λογοτεχνική αξία του έργου του Τόλκιεν και της προσέγγισης του στο Κακό (δεν χρειάζεται να ξέρετε τι΄είναι ο Σάουρον, ούτε οι χαρακτήρες του βιβλίου ξέρουν) είναι συζητήσιμη (για να μην πω αμφισβητήσιμη). Όταν είδα την πρώτη ταινία (αντίθετα με τη δεύτερη που ήταν κάκιστη) γοητεύτηκα. Αν και σιχαίνομαι το βιβλίο, αν και έχω τσακωθεί με πολλούς γι΄αυτό το θέμα και δεν θεωρώ ότι έχει κανείς κατορθώσει να ανασκευάσει τα επιχειρήματα μου (στο γιατί ο Τόλκιεν είναι "κακός" συγγραφέας), αν και ήμου προκατειλημένος, ο Τζάκσον προσέγγιζε το θέμα με τη ματιά ενός πραγματικού θαυμαστή. Το βλέμμα του επικεντρωνόταν στα πράγματα που αγαπούσε στο βιβλίο και τα αναδείκνυε, κάνοντας τα ορατά ακόμα και σ΄εμένα που δεν είχα καταφέρει να τα εντοπίσω. Ακόμα καλύτερα, έκοψε πολύ πράγμα, ειδικά αυτά που αντιπαθούσαν σφόδρα.

Και τίθεται το ερώτημα: θα έπρεπε να έχει παρεισφρήσει και η απωανατολίτικη αισθητική στις μάχες. Ήταν αναγκαίο ο Λέγκολας να είναι ένα όμορφο αγοράκι που πετάει στις μάχες και οι αγροί της Μέσης Γης να στρώνονται με πτώματα; κτλ. Όπως έχω ξαναπεί, πιστή μεταφορά του βιβλίου θα έκανε μόνο ο Αγγελόπουλος. Θα ήταν μερικά χόμπιτ και θα πήγαιναν, θα πήγαιναν, θα πήγαιναν... Θα σταμάταγαν, θα έκαναν έναν λαγό στιφάδο, θα έλεγαν δυο μαλακίες. Και μετά θα πήγαιναν, θα πήγαιναν, θα πήγαιναν...

Πολλοί που έμαθαν το βιβλίο΄από την ταινία έσπευσαν να το αγοράσουν, είτε ήταν φαντασάδες, είτε όχι. Οι 9 στους δέκα από αυτούς που ξέρω εγώ δεν κατάφεραν να το τελειώσουν. Δεν ήταν αντάξιο των προσδοκιών τους. Ακόμα μεγαλύτερη ήταν η απογοήτευση όσων ούτως ή άλλως είχαν πρότερη σχέση με το φάνταζυ. Δεν κατάφεραν να το καταπιούν, να πείσουν τον ευατό τους ότι είναι καλό επειδή το λένε και μερικά ακόμα εκατομμύρια αναγνώστες.

Τα παιχνίδια υπολογιστή είναι παιχνίδια υπολογιστή. Δεν είναι εικονική πραγματικότητα. Δεν περιμένεις τα first person shooters να σε προετοιμάσουν για τον πόλεμο. Τα CRPG έχουν μπάσει πολύ κόσμο στα table-top rpg και αυτό είναι καλό. Δημιουργούν κάποιες παρανοήσεις, αλλά αυτό είναι τίμημα που πρέπει να το καταπιούμε.

Η παρακμή των pen and paper παιχνιδιών ρόλων κρατάει χρόνια και δεν είναι κάτι νέο ή άγνωστο στους χρόνιους χρήστες . Αλλά ποιος μας φταίει; Κατά τη γνώμη μου, το καλύτερο φάνταζυ παιχνίδι ρόλων, με κόσμο κλάσεις (pun intented) ανώτερο από πολλούς που θα βρεις σε γνωστά μυθιστορήματα του χώρου, είναι το Earthdawn. Το ήξερες πριν κλείσει η εταιρεία του; Το έχεις δει καθόλου; Το έχεις δοκιμάσει; Οι κανόνες του ήταν πολύ μπροστά από την εποχή. Περιείχαν όλα τα καλά στοιχεία του τωρινού 3Ε. Δεν είναι ότι εσύ δεν ψαχνόσουν (ξέρω πολύ καλά ότι δεν είναι έτσι) για να το ανακαλύψεις, αλλά ποιος local retailer το υποστήριζε; Το ξέρεις ότι, από περιφερειακές εταιρείες, τα αθηναϊκά καταστήματα δεν σου έφερναν μερικές φορές ύτε καν ότι παράγγελνες; Και έκαναν έξι μήνες να σου ομολογήσουν ότι δεν το παρήγγειλαν; (Μου έχει συμβεί).

Τα παιχνίδια με κάρτες είναι μια πληγή στο πλευρό μας και αιμοραγούμε από αυτήν εδώ και χρόνια. Φταίνε αυτά, όμως, ή η όλη λογική που μας έχουν ενσταλλάξει να αρπάζουμε στη ζωή μας το εύκολο και το γρήγορο; Κι αν το δει κανείς λίγο ωμά, ήταν τελικά rpgας αυτό που παράτησε συντομα το δ&δ και παίζει μόνο magic πλέον; Ή ακολούθησε τους φίλους του και συνέχισε να ψάχνεται ώσπου βρήκε αυτό που ταίριαζε στη (ρηχή;) ιδιοσυγκρασία του;

Μάλλον δεν είναι σαφές πού θέλω να καταλήξω, αλλά δεν προλαβαίνω αυτή τη στιγμή να γράψω περισσότερα. Θα επανέλθω στο θέμα σύντομα, ειδικά για τη λογοτεχνία που είναι και το ζουμί εδώ.

 

 

 

 

ΥΓ. "Η βία που δεν είναι βία". Υποκλίνομαι. Βάρδε, έπιασες όλο το νόημα και το συμπύκνωσες σε μια φράση.

[leste]

Και μετά, να δούμε τι θα λένε για το fantasy οι ήδη καλά προδιατεθειμένη προς αυτό, εκείνοι οι κολλημένοι που ανέκαθεν το ονόμαζαν «παιδαριώδες». Μήπως θα ισχυροποιηθούν τα επιχειρήματά τους; Μήπως θα αρχίσουν, ως ένα βαθμό, να έχουν δίκιο (!);

Εδώ μιλάς ίσως για την μεγαλύτερη πληγή που υφίστανται ο χώρος της φαντασίας. Και έχεις απόλυτο δίκιο. Όμως όπως είπες και μόνος σου, πρόκειται για κολλημένους. Αξίζει τον κόπο να ασχολούμαστε μαζί τους;

 

Δεν το λέω αυτό για να αποφύγω να τους αντιμετωπίσω, αλλά όταν εξηγείς στον άλλο ότι: "Ξέρεις αυτό τα δύο πράγματα μπορείς να μοιάζουν "εξωτερικά" ή "επιφανειακά" όμως δεν είναι καθόλου το ίδιο πράγμα, ρίξε μια ματιά και μόνος σου και αποφασίζεις αν σου αρέσει ή όχι". Και αυτός σου λέει: "Άσε με μωρε, σαχλαμάρες...".

 

Ε, τότε ποιος φταίει;

 

Τα CRPG έχουν μπάσει πολύ κόσμο στα table-top rpg και αυτό είναι καλό. Δημιουργούν κάποιες παρανοήσεις, αλλά αυτό είναι τίμημα που πρέπει να το καταπιούμε.

 

Και να προσπαθούμε να λύνουμε τις παρανοήσεις που δημιουργούνται .

 

 

ΕΘ[Εκτός θέματος]: Όσο αφορά το Earthdawn, μόνο καλά λόγια έχω ακούσει. Την εποχή όμως που το είχα δει σε ράφι μαγαζιού είμουν περίπου 12 ετών και δεν ενδιαφερόμουν και πολύ για εναλλακτικές λύσεις

[Βάρδος]

Εδώ μιλάς ίσως για την μεγαλύτερη πληγή που υφίστανται ο χώρος της φαντασίας. Και έχεις απόλυτο δίκιο. Όμως όπως είπες και μόνος σου, πρόκειται για κολλημένους. Αξίζει τον κόπο να ασχολούμαστε μαζί τους;

 

Δεν το λέω αυτό για να αποφύγω να τους αντιμετωπίσω, αλλά όταν εξηγείς στον άλλο ότι: "Ξέρεις αυτό τα δύο πράγματα μπορείς να μοιάζουν "εξωτερικά" ή "επιφανειακά" όμως δεν είναι καθόλου το ίδιο πράγμα, ρίξε μια ματιά και μόνος σου και αποφασίζεις αν σου αρέσει ή όχι". Και αυτός σου λέει: "Άσε με μωρε, σαχλαμάρες...".

 

Ε, τότε ποιος φταίει;

 

Δίχως αμφιβολία, αυτοί φταίνε. Αλλά --κι αυτό για μένα είναι ένα πολύ σοβαρό αλλά-- ένας από αυτούς τους δύσπιστους, ουσιαστικά, ισχυροποιεί τα επιχειρήματά του με αυτό που συμβαίνει στην αγορά: Βλέποντας τα σκουπιδο-προϊόντα που κυκλοφορούν, θα σκεφτεί: Μα, τώρα, μ'εκείνους τους βάρβαρους σπαθιάδες θ'ασχοληθώ, και με τους δράκους και τα τέρατα; Θα το δει έτσι, γιατί αυτή η εικόνα παρουσιάζεται ευρέως: Τύποι που δέρνουν άγρια (αλλά δε χύνεται αίμα!), τέρατα που δέρνονται ευκόλως, και κακοί που είναι απλά πολύ κακοί για να τους πιστέψεις. Δε θα δει τη Φαντασία αλλιώς.

Εγώ, προσωπικά, βλέπω τη Φαντασία σαν την πραγματικότητα διαλυμμένη σε αναρίθμητα κομμάτια τα οποία εσύ συνδυάζεις με όποιο τρόπο θέλεις --χωρίς συμβατικούς περιορισμούς--, ώστε να πεις πραγματικά εκείνο που επιθυμείς όπως το επιθυμείς.

Τα πράγματα είναι απλά: Ας πούμε ότι ΔΕΝ μιλάμε για φαντασία, αλλά για συμβατική λογοτεχνία*. Στη συμβατική λογοτεχνία μπορείς να γράψεις ή να διαβάσεις μια πολύ "ψαγμένη" ιστορία, με χαρακτήρες που έχουν βάθος και λόγο ύπαρξης, και με πλοκή που βγάζει νόημα. Μπορείς, όμως, να διαβάσεις και "ελαφριά" (συμβατική) λογοτεχνία όπου ένας τρομερά αλτρουιστης μπάτσος τα βάζει με συμμορίες, δέρνει τους πολύ κακούς κακοποιούς, και πάντα τα καφέρνει, χωρίς να εξελίσσεται ως χαρακτήρας, χωρίς να υπάρχει και καμία ιδιαίτερη πλοκή. Ή, μπορείς να διαβάσεις ένα, επίσης "ελαφρύ", ρομάτζο όπου η ηρωίδα ερωτεύται αιώνια με την πρώτη ματιά, και φυσικά είναι απίστευτα όμορφη και το έταιρον ήμισυ το ίδιο, αλλά [μια υποτυπώδης πλοκή ως δυσκολία για να είναι μαζί].

Στη Φαντασία ισχύει το ίδιο. Υπάρχει η "ελαφριά" (Salvatore), υπάρχει η ουσιώδης (Feist), υπάρχει και η "βαριά φιλοσοφική" (Gene Wolfe). Το πρόβλημα είναι ότι, όταν παρουσιάζεται με τόση θέρμη μόνο η πρώτη κατηγορία --το "ελαφρύ"--, τότε, στην ουσία, αυτό τραβάει το όλο είδος προς τα κάτω, και ο "κολλημένος" θα πει, πάλι, "Μα, να, εδώ έχει μόνο σπαθιάδες, ξύλο, και παιδιαρίστικα πράγματα".

 

Δεδομένο ότι θα υπάρχουν, βέβαια, και κάποιοι που θα το πουν αυτό ούτως ή άλλως (γιατί αυτοί είναι τέλειως "κολλημένοι" --και, ναι, υπάρχουν τέτοιοι άνθρωποι, όπως όλοι γνωρίζουμε), αλλά με την παραπάνω εμπορική νοοτροπία χάνεις και εκείνους που ίσως να εκτιμούσαν το είδος.

 

Τεσ'πα', είναι αργά και είμαι κουρασμένος. Ελπίζω όλα που έγραψα να βγάζουν νόημα.

 

Ως "συμβατική λογοτεχνία" ορίζουμε τη λογοτεχνία που έχει υπόβαθρο τον πραγματικό κόσμο

[Βάρδος]

Earthdawn

 

Το αγόρασα τελευταία, βρίσκοντας ένα παλιό αντίτυπο στην Κάισσα. Είναι πραγματικά πολύ ωραίο παιχνίδι, και από άποψη συστήματος και από άποψη κόσμου. Εκείνο που μου άρεσε ιδιαίτερα είναι ότι η μαγεία πραγματικά δένει με το όλο περιβάλλον και έχει ακόμα και τις παρενέργειές της.

 

Δυστυχώς, δεν έχω προλάβει να ασχοληθώ και πολύ μαζί του...

[Electroscribe]

Ιδού και η συνέχεια, με κάποια καθυστέρηση, για να φανεί που ήθελα τελικά να καταλήξω.

Το δεύτερο πρόσωπο που χρησιμοποιώ δεν απευθύνεται σε κάποιον συγκεκριμένα. Απλά μου βγήκε μια τάση αγόρευσης.

Συγνώμη για το μέγεθος και τη σχετική έλλειψη ειρμού, αλλά η υπομονή ελπίζω να σας ανταμείψει.

 

Δεν νομίζω ότι μπορεί να θέσει κανείς θέμα αμφισβήτησης για την καθαρά εμπορική παράμετρο της υποβάθμισης (σκουπιδοοποίησης;) του φάνταζυ. Θέλουμε να πουλήσουμε περισσότερο; Διατηρούμε ένα επίχρισμα από το ζητούμενο ως δέλεαρ, αλλά νερώνουμε την ουσία για να κατεβαίνει εύκολα και στα αμάθητα λαρύγγια. Της μόδας το φάνταζυ; Δώσε φανταζοειδή πράγματα στο λαό. Της μόδας το Μάτριξ; Κάθε ταινία, ανεξαρτήτως θέματος και σεναρίου, θα έχει σκοτεινή φωτογραφία, μπόλικο νέον και ιπτάμενους μαχητές (και μην ξεχνάμε το slow motion).

Εν μέρει μια τέτοια προσέγγιση θα βοηθούσε έναν χώρο να αποκτήσει νέους θιασώτες, χωρίς να τους ξενίσει στην πρώτη επαφή. Είναι, όμως, η διεύρυνση του κύκλου των οπαδών το ζητούμενο; Δε νομίζω. Βλέπουμε πολλούς συνανθρώπους μας να αναρωτιούνται τι είναι τελικά το φάνταζυ και να σκέφτονται μήπως θα έπρεπε να το δοκιμάσουν. Το φάνταζυ δεν είναι για όλους τους ανθρώπους. Τίποτα δεν είναι για όλους τους ανθρώπους. Σε κάποιους πάει, σε κάποιους άλλους όχι.

Εμείς έχουμε μια συγκεκριμένη σχέση με το φάνταζυ. Το να πω: "είναι τρόπος ζωής για μας", θα ακουγόταν άκρως μελοδραματικό. Είναι ένα χόμπι μας, τέλοσπάντων. Ξέρουμε τι είναι (ή έχουμε μια άποψη τι είναι) και επιλέξαμε να ξοδεύουμε μπόλικο χρόνο πάνω του σαν συγγραφείς και/ή αναγνώστες. Πόσα άλλα πράγματα δεν αγγίξαμε επιφανειακά και τελικά τα εγκαταλείψαμε; Δεν ήταν καλά εκείνα τα πράγματα; Μια χαρά ήταν. Αλλά παρόμοιες φάσεις περνά κάθε άνθρωπος. Συνέχεια λέω πως θα καθίσω να ασχοληθώ ξανά με τη φυσαρμόνικα που σκονίζεται στο γραφείο μου, αλλά πάντα μου τρώει τον ελεύθρεο χρόνο κάτι άλλο. Λέω πως θα βάλω τη συλλογή γραμματοσήμων μου σε μια σειρά. Δεν έχω ψευδαισθήσεις ότι θα την συνεχίσω, αλλά ούτε την ταξινόμηση νομίζω πως θα το καταφέρω ποτέ. Και ούτω καθεξής.

Η φαντασία είναι ειδική περίπτωση. Μας σαγηνεύει όλους. Ένα σωρό συγγραφείς φλερτάρουν κάποια στιγμή της καριέρας τους μαζί της. Το ίδιο κι οι περισσότεροι αναγνώστες. Αλλά πόσοι μένουν; Πόσοι ήταν να μείνουν; Αν τους δίναμε κάτι που να είναι λίγο φάνταζυ αλλά όχι ακριβώς, λες να έμεναν παραπάνω; Εδώ προσπαθούσα να καταλήξω από την αρχή. Αυτοί πιστεύω ότι είναι το επιθυμητό ευρύτερο κοινό των εκδοτών κι όχι τα "παιδάκια" ή κάποια άλλη ειδική ομάδα. Το άχρωμο είναι καλύτερο γιατί πουλάει στον καθένα που δεν έχει καθίσει να διαμορφώσει τα γούστα του.

Μια ταινία περίπου φάνταζυ έκανε καλές πωλήσεις πέρυσι; Βγάλε κάτι παρόμοιο και φέτος, να μη χαλάσει η συνταγή. Οι πειραματισμοί είναι πιθανή αποτυχία. Συνέχισε το ίδιο τροπάριο μέχρι το κοινό να βαρεθεί. Κάτι άλλο θα έχουμε βρει ως τότε να τους το δώσουμε στο στόμα να το πιπιλίζουν. Θα παρέρθουν και οι κλώνοι του Μάτριξ και η μόδα του φάνταζυ, αλλά κάτι θα τα αντικαταστήσει. Σβήνουν πια τα νεανικά θριλεράκια (Scream, Ξανασυνεχίζω να ξέρω τι κάνατε πριν 800 καλοκαίρια, Βλέπω και το δικό σου θάνατο κτλ.). Αλλά Θα το φανταζόσουν πριν τρία χρόνια ότι θα πήξουμε στις (παντελώς άσχετες με το πνεύμα του αρχικού) μεταφορές παλιών τηλεοπτικών σειρών και κόμικ; Κάποιος το σκέφτηκε, πήγε καλά, κι όσο μασάει το κοινό, θα μεταφέρουμε τίτλους. Όταν η προσέλευση μειωθεί κι εκεί, βλέπουμε. Κάποιο κορόιδο (=ανεξάρτητος δημιουργός) θα μας ανοίξει δίοδο διαφυγής από το τέλμα μας. Σαν τα Άρλεκιν, είναι απόλυτα προβλέψιμο το τι θα γίνει, αλλά η νοικοκυρά θέλει απλά να ξεχαστεί...

Διερωτήθηκε ο Κώστας αν φταίμε κι εμείς οι φαντασάδες για την κατάσταση του χόμπι μας. Σε μεγάλο μέρος, εγώ μας απαλλάσω από τις πιθανές μας ευθύνες. Αν οι εκδότες βγάζουν σκουπίδια, τι μπορούμε να κάνουμε; Για να γκρινιάζουμε, σημαίνει πως ότι δεν μας αρέσει δεν το αγοράζουμε. Δίνουμε έτσι το μήνυμα μας. Δεν μπορούμε να ανοίξουμε τρύπα στο κεφάλι του γείτονα και να του εμφυτεύσουμε τη συνειδητοποίηση ότι δεν πρέπει κι αυτός να τα διαβάσει. Όσες κακές κριτικές κι αν διασπείρουμε, σε όσους κι αν μιλήσουμε, αν αυτοί το δοκιμάσουν και το βρουν ανεκτό, τελείωσε. Δεν γνωρίζω κανέναν τρόπο να ανεβάζω τον πήχυ των απαιτήσεων των άλλων ανθρώπων. Αν όλοι βρίσκαμε τα ίδια βιβλία απαράδεκτα, δεν θα τα αγόραζε κανείς κι οι έμποροι θα έψαχναν κάτι άλλο να εκδόσουν στη θέση τους.

Το να αντιπροτείνουμε δεν βηθάει επίσης. "Ο Ντριζτ είναι χάλια. Τα βιβλία του Μάρτιν είναι πολύ καλύτερα", Ουδεμία αντίρρηση. Αλλά αν οι αναγνώστες του Ντριζτ δεν ένιωθαν ικαοποιημένοι με αυτό που διαβάζουν, θα ψάχνονταν από μόνοι τους. Θα πήγαιναν στο βιβλιοπωλείο και θα έλεγαν: "βγήκε η εικοστή συνέχεια του Ντριζτ. Μήπως να έπαιρνα καλύτερα το δίπλα βιβλίο στο ράφι να δω αν λέει κι εκείνο τίποτα;". Δεν το λένε, όμως. Μια εποχή κυνηγάγαμε τα μεταφρασμένα βιβλία φάνταζυ με το τουφέκι. Τώρα υπάρχει μια σχετική ποικιλία, επαρκής πιστεύω για κάποιον που τρώγεται μήπως υπάρχει και κάτι άλλο, καλύτερο, διαφορετικό απ' αυτό που ξέρει.

Μια ευθύνη που τελικά υπάρχει, δεν έχει να κάνει με το φάνταζυ. Όλοι την μοιραζόμαστε, παντού στον (Δυτικό, τουλάχιστον) κόσμο. Ο άνθρωπος δεν μπορεί να ζήσει χωρίς την τέχνη. Ίσως και να μπορεί, αλλά δεν θα είναι και πολύ ανθρώπινος με τα δικά μου μέτρα. Έχουμε όλοι αποδεχτεί, σιωπηρά ή ενεργά, τους επίσημους αντιπροσώπους (=εμπόρους) της τέχνης, οι οποίοι μας ταίζουν με αυτά που θεωρούν καλά (=αυτά που που απευθύνονται σε ευρύτερο κοινό=αυτά που θα πουλήσουν περισσότερα αντίτυπα). Μερικοί μεταξύ τους έχουν άλλο πρότυπο και προσπαθούν να προσποριστούν μια μειοψηφία με ειδικά γούστα, ώστε να έχουν σχετικά μικρή αλλά σταθερή πελατεία. π.χ. οι δισκογραφικές εταιρείες που ειδικεύονται στο Black ή το Doom Metal.

Η αποδοχή μας συνίσταται στο εξής: το Δίκτυο είναι γεμάτο από δωρεάν έργα ανεξάρτητων δημιουργών. Αλλά έχουμε συνηθίσει να πληρώνουμε και λέμε: για να το δίνει αυτός τσάμπα, καμιά παπαριά θα είναι, που δεν του την εκδίδουν/ηχογραφούν/προβάλουν/whatever. Υπάρχει το ΒτΦ. Αλλά, ποιος τους γνωρίζει αυτούς του μαλάκες, τους ΕΡΑΣΙΤΕΧΝΕΣ; Δεν πάω καλύτερα να πάρω κάτι από το βιβλιοπωλείο; Εκείνο ξέρω (;) τουλάχιστον εγγυημένα ότι δεν θα είναι της πλάκας. Γιατί; Γιατί το διάβασαν (για την ακρίβεια, το αγόρασαν) μερικές χιλιάδες άλλοι με τους οποίους δεν είμαι βέβαιος αν έχω κάτι κοινό. Γιατί ο Χ εκδότης έριξε σε αυτό τα λέφτα του (επίσης βασισμένος στο ίδιο νούμερο πωλήσεων, χωρίς να το έχει διαβάσει ο ίδιος, ή βασισμένος στις εκτιμήσεις κάποιου "γνώστη" υπαλλήλου του).

Το έθεσα ειδικά, αλλά δείτε το γενικά. Την επόμενη φορά που θα θελήσετε να πάτε στο βιβλιοπωλείο/δισκάδικο/βιντεοκλάμπ/rpgoκατάστημε..., σκεφτείτε πρώτα και δείτε τι μπορείτε να κατεβάσετε από το δίκτυο. Δεν εννοώ φυσικά τα κλεμμένα αντίγραφα αυτών που ούτως ή άλλως θα αγοράζατε, αλλά αυτά που δεν κατάφεραν ή δεν προσπάθησαν να βγουν στην ευρύτερη αγορά. Αν δεν το κάνετε, να θυμάστε πως τα ακουμπάτε στους νταβατζήδες της ψυχαγωγίας κι αυτοί εκτιμούν μεν το ένα ευρώ που κερδίζουν από σας, εκτιμούν δε περισσότερο τα δύο ευρώ που μπορούν να κερδίσουν από δυο άλλους.

 

 

 

ΕΘ. Το "ξέρω ότι ψαχνόσουν", απεύθυνόταν στον Βάρδο συγκεκριμένα, αλλά ισχύει και στη δική σου περίπτωση, όπως επίσης γνωρίζω.

Η "δεμένη" μαγεία είναι όντως ένα από τα δυνατά σημεία του ED Κώστα. Ψάξ'το κι άλλο το πράγμα. Τα περισσότερα βιβλία του παιχνιδιού αξίζουν τον χρόνο σου. Θα ανοίξουν (κι άλλο) τους ορίζοντες σου)

[Electroscribe]

[...]Εκείνο ξέρω * τουλάχιστον εγγυημένα ότι δεν θα είναι της πλάκας. Γιατί; Γιατί το διάβασαν (για την ακρίβεια, το αγόρασαν) μερικές χιλιάδες άλλοι με τους οποίους δεν είμαι βέβαιος αν έχω κάτι κοινό. [...]

 

 

Για να μην παρεξηγηθεί τι εννοώ, στο σημείο με τον αστερίσκο δεν υπήρχε smily, αλλά -παρένθεση-ερωτηματικό-παρένθεση

[Βάρδος]

Electroscribe, you are my kind of man.

[Nienna]

Ο κόσμος χρειάζεται τη φαντασία πια, πολύ περισσότερο από όσο τη χρειαζόταν παλιότερα. Σημεια των καιρών. Ζούμε σε έναν κόσμο με άπειρες ευκαιρίες για επικοινωνια, κι όμως οι άνθρωποι ζουν αποξενωμένοι, δεν μπορούν πραγματικά να επικοινωνήσουν με τους γύρω τους. Φαίνεται πως αυτό έχει δημιουργήσει μια στροφή προς οτιδήποτε το φανταστικό, το 'μαγικό', το 'από άλλο κόσμο'. Ο κόσμος θέλει να ξεφύγει...

Το ότι περισσότερο ποσοστό του κόσμου θελει να ξεφύγει δεν τους κάνει ταυτόχρονα και πιο καλλιεργημένους όσον αφορά τη λογοτεχνία. Υπάρχουν άνθρωποι που θέλουν να βουτήξουν σ' έναν άλλο κόσμο αλλά δεν έχουν λογοτεχνική παιδεία γενικότερα. Γι αυτό και οι φιγούρες, τα ηλεκτρονικά παιχίδια και τα 'ελαφριά' βιβλία του είδους κάνουν θραύση.

Τώρα όσον αφορά την ταινία του Άρχοντα την έχω πει την άποψη μου. Εκατοντάδες πραγματικοι λάτρεις των βιβλίων του Tolkien την έχουν αγαπήσει, παρ'όλες τις διαφορές της με τα βιβλία, παρ'όλο το comic relief... Ήταν μια ταινία που μας άφησε να δούμε από 'κοντά' τοπία που φανταστήκαμε, χαρακτήρες που φανταστήκαμε. Καμιά ταινία δεν είναι βιβλίο, άλλους στόχους έχει μια ταινία και άλλους έχει ένα βιβλίο. Όσοι λένε πως ένα βιβλίο πρέπει να μεταφέρεται ατόφιο στην μεγάλη οθόνη, μάλλον δεν ξέρουν από κινηματογράφο για να λέμε την αλήθεια. Οι ταινίες δεν είναι βιβλία. Είναι εμπνευσμένες από τα βιβλία. Η συγκεκριμένη ταινία ήταν φαινόμενο σκηνοθεσίας και φωτογραφίας στο είδος της, σίγουρα μια από τις καλύτερες ταινίες φαντασίας. Μόνο τις μάχες να δει κανείς, και τα τοπία/εσωτερικούς χώρους, καταλαβαίνει πως άλλαξε τον τρόπο με τον οποίο οι σκηνοθέτες πλέον θα αντιμετωπίζουν τις ταινίες φαντασίας. Όχι άλλα fantasy B-movies βρε παιδιά... άνοιξε το μάτι μας με τον Άρχοντα, πρέπει να το παραδεχτούμε.

Α και έχω μιλήσει με πολλούς άσχετους με Tolkien και fantasy γενικά, που ενδιαφερθηκαν, ή ψιλοενδιαφέρθηκαν για τον χώρο λόγω αυτών των ταινιών. Κάποιοι θα μείνουν, και θα αγαπήσουν το fantasy όσο εσείς που διαμαρτύρεστε... κάποιοι θα φύγουν - τι έγινε; Σας κλέβει κανείς την πίτα; Θα σταματήσουν να γράφονται σοβαρά βιβλία φαντασίας ή φιλοσοφικά βιβλία φαντασίας γιατί έγινε ταινία ο Άρχοντας και... 'μολύνθηκε' η αμιγής κοινότητα των φαντασάδων; Θα γελάω... Εξ' άλλου ο περισσότερος κόσμος που ήταν άσχετος με το είδος δεν είπε τίποτα για υπερήρωες και ξύλο όταν είδε τον Άρχοντα. Ο κόσμος συγκινήθηκε, του άρεσε η μαγεία, το αιθέριο του κόσμου, η μαγεία, η μαγεία, ξανά η μαγεία, το 'άλλο', το 'διαφορετικό', το ξωτικό. Δηλαδή αυτό που τραβάει και τον φαντασά όταν πρωτοαρχίζει να έρχεται σε επαφή με το fantasy σε μικρότερη ηλικία - ή και μεγαλύτερη. Το γιατί και αν θα συνεχίσει κανείς, είναι άλλο θέμα και εξαρτάται από χίλιους δυο παράγοντες.

Ο καθένας είναι υπεύθυνος μόνο για τον εαυτό του παιδιά. Διαβάζουμε ότι μας αρέσει και προτείνουμε σε άλλους ότι μας αρέσει. Το τι αρέσει σε αυτούς είναι δικό τους θέμα. Υπάρχουν ένα σωρό φαντασάδες, χρόνια στο χώρο, πριν το fantasy boom των τελευταίων χρόνων, που διαβάζουν βιβλία τρεις φορές ρηχότερα από 'καινούριους που τους έφεραν στο χώρο οι ταινίες'. Όσο για την εμπορευματοποίηση, συμβαίνει παντού γύρω μας. Καπιταλισμός βλέπεις. Όταν βρεθεί ένα καλύτερο οικονομικό σύστημα, θα καταρρεύσει και αυτός, με τη σειρά του. Ας είναι ο καθένας μας συνειδητός καταναλωτής, είτε το προιόν το λένε fantasy είτε το λένε ρούχα, είτε οτιδήποτε άλλο, ας κρουει ο καθένας μας τον 'κώδωνα του κινδύνου' στους κοντινούς του αν χρειάζεται και ας μην καταδικάζουμε γενικά και αόριστα τη... νεά τάξη πραγμάτων στον fantasy κόσμο μας.

 

Υ.Γ. Έχω κουραστεί να ακούω παράπονα του στυλ 'δεν ήταν αρκετά σκοτεινά στη σπηλία της Shelob, στο βιβλίο έλεγε πίτα σκοτάδι!'. Λες και θα έφτιαχνε κανείς ταινία που για πέντε λεπτά θα φαινόταν μόνο μια μαύρη οθόνη...Έλεος!

Edited June 16, 2005 by Nienna

[Atrelegis]

Ας μην παρεκτρεπόμαστε. Η φανταστική Λογοτεχνία, όπως η pop, η hip-hop και τώρα το metal περ΄νά μία περίοδο υπέρμετρης δημοτικότητας, προερχόμενης απο την προώθηση ταινιών, την διαφήμιση συγγραφέων που είχαν ξεχαστεί, και ούτω καθεξής. Αυτό, κυρίες και κύριοι, δεν ειναι εκλαΐκευση, είναι ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΣ

Αλλά προτού με πάρετε από τα μούτρα (κουμούνι!) εννοώ ότι απλά η Φανταστική λογοτεχνία οδηγείται στο φως της δημοσιότητας. Σαν κάθε τι, θα προωθηθεί, θα γίνει μόδα, θα εξαπλωθεί και μετα...ΠΟΥΦ! θα το ξεχάσουν. Γιατί όμως να ανησυχούμε στα αλήθεια; Δεν είμαστε δα και καμία τρελή ελιτιστική ομάδα που αναλαμβάνει την εξύψωση αυτής της μορφής έκφρασης και δεν είματε όλοι μας καινοτόμοι! Παραμένει ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ και σαν κάθε άλλη μορφή της, περνά΄μία έκρηξη δημοτικότητας.

Τα παιχνίδια 'ρόλων' (βρες τέρας σφάξε τέρας) που κυκλοφορούν έχουν ζημιώσει την φαντασία, προωθώντας τα κλισέ. Συγγραφείς της πεντάρας θα αρχίσουν να φτιάχνουν μέτρια έργα που αθ προωθηθούν σαν το νέο δίσκο της Μαντόνα και μετά θα ησυχάσει η κατάσταση. Η Φανταστική Λογοτεχνία δεν είναι ένας κόσμος που έχει κλείσει τις πόρτες του ούτε θα το κάνει ΄συντομα. ¨οσοι από εμάς έχουν κάτι να γράψουν, κάποια όμορφη ιστορία να πουν, θα την πουν και δε θα τους σταματήσει κανείς. Μπορεί να μη χαίρουν την προώθηση, αλλά πείτε μου, πόσοι από εσάς ονειρεύεστε να γίνετε συγγραφείς για τα χρήματα;

Όχι εγώ τουλαχιστον.

Η Μουσική έγινε καθαρά εμπορική, αλλά δεν είδα μουσικούς να μη μπορούν να εκφραστούν. Λιγότερο δημοφιλή συγκρτοήματα υπάρχουν και αρκετές φορές υπερέχουν των πιο γνωστών. Ερωτώ λοιπόν. Προς τι η ανησυχία;

[Βάρδος]

Το topic είναι από την εποχή των δεινοσαύρων. Πάντως, εγώ εκείνο που --σε γενικές γραμμές-- πιστεύω είναι το εξής: Όταν ζητάς χαμηλή ποιότητα, λαμβάνεις και χαμηλή ποιότητα. Ισχύει και για τις ταινίες και για τα βιβλία, και για όλα τα πράγματα.

 

Αυτό δεν το γράφω ως απάντηση στη Nienna και στον Atrelegis. Συμφωνώ σε ένα μεγάλο μέρος των όσων λένε. Απλά, εγώ το σημείο στο οποίο διαφοροποιούμε είναι το εξής: Να απαιτούμε περισσότερη ποιότητα. Ναι, ακόμα κι από μια ταινία. Τα πολλά εφέ δεν είναι ποιότητα' σήμερα, πλέον, φτιάχνονται πολύ εύκολα.

[month]

Τα μεγάλα posts, με κουράζουν. Μετά απο αυτήν την δήλωση, έχω να πω το εξείς.

 

Ήμουν απο τους πρώτους που ήταν σε πολεμική διάθεση, πριν βγούν οι ταινίες του άρχοντα. Ήξερα, ότι μετά απο αυτήν την ταινία, ένα μάτσο ανώριμα παιδάκια, που θέλουν να βλέπουν τύπους με σπάθες να αληλοσφάζονται, θα κατακλήσουν το αγαπημένο μου χόμπι. Και δυστηχώς είχα δίκιο. Μετά βγήκε το Harry Potter. Εκεί να δείτε χαμός με τα παιδάκια που τώρα θέλανε να γίνουνε μάγοι. Θέε μου που φτάσαμε...

 

Δεν θεωρώ τον εαυτό μου ελιτιστή. Ούτε θεωρώ αυτούς που παίζουν παιχνίδια ρόλων ως Ελίτ. Το αντίθετο. Οι περισότεροι παίχτες που γνωρίζω είναι κομπλεξικοί και καρμίρηδες, που προσπαθούνε να το παίξουν κάπως γιατί δεν έχουν τα κότσια να κάνουν το ίδιο στην πραγματική τους ζωή. Για να πω την αλήθεια όταν μπήκα στο χόμπι ήμουν και εγώ ανόριμος. Η ενασχόληση με βοήθησε να μεγαλώσω, να οριμάσω. Αλλά η πλειοψηφία δεν το βλέπει έτσι. Η εταιρίες πολλές φορές, δείνουν αυτό που θέλει ο κόσμος. Ο κόσμος γκρίνιαζε χρόνια για την δυσκολία του DnD, ότι οι παίχτες δεν είχαν δύναμη, κ.τ.λ.π. Οπότε με την καινούργια έκδωση, το διόρθωσανε αυτό. Οι παίχτες είναι πανίσχυρη, ακόμα και στα χαμηλά επίπεδα. Δώσανε ακόμα και στον πιο άσχετο παίχτη οδηγίες πως να είναι αποτελεσματικός. Γενικά τα καινούργια συστήματα, μου θυμίζουν Players guide to munchkins!!!!!

 

Αυτή η πτώση σημειώνεται και στα βιβλία. Κάποια εποχή είχαμε νουβέλες όπως Dragonlance: Chronicles, Legends, New Generation, Summer Flame.

Ravenloft: Spectre of the black rose, I Strahd, War against Azhalin, Tapestry of evil, και άλλα.

Forgoten Realms: δεν έχω μεγάλη εμπειρία, αλλά έχουν υπάρξει καλλές νουβέλες. Τώρα, όλα έχουν αντικατασταθεί, με μισοψημένα, ψευτοφανταστικά διηγήματα, δείτε τον Kay για παράδειγμα. Ακόμα και τα παραμύθια είνα ποιο απλά και "'οριμα"

Δηλαδή πρέπει να ξέρουμε απο τα 12 τι κάνουν οι ενήλικοι?

 

Δεν βγάζουν νόημα αυτά που γράφω. Μάλλον αυτο που θέλω να πώ, είναι ότι οι καινούργιοι, η πιτσιρικαρία μετά απο εμάς, δεν έχει ταυτότητα, δεν ξέρει να δει την ποιότητα, γιατί οι γονείς τους, ποτέ δεν κάνανε τον κόπο να τσεκάρουνε τι λέει η ταινία ή το βιβλίο, και απλώς τους πέρνανε ότι βλέπανε στις διαφημήσεις και στην τηλεόραση. Έτσι έχουν μάθει. Όπως εγώ έχω μάθει να διαβάζω ανάμεσα στις γραμμές. Γιατί πολοί συνομίλικοί μου, αναγκάστηκανε να το κάνουνε αυτό. Οι πιο μικροί δεν είχανε κάτι να τους αφυπνήση.

 

Τι γράφω; τα έχω χάσει μου φένεται τελείως. θα το τελιώσω έτσι· Αν θέλουμε να βρούμε την χαμένη ποιότητα, θα πρέπει να διδάξουμε την αξία της στους νέους παίχτες, φίλους κτλπ. Αλλα μπορούμε;

 

(δεν θέλω να προσβάλω κανέναν ποιο νεαρό απο εμένα. Απλά, κάπου 22 χρόνια, με πλήρη παρακολούθηση των παιδικών σειρών, με δίδαξε πολλά.)

[Αντώνιος Σ]

Έχουμε κάνει μια παρεμφερή συζήτηση χρόνια πριν στην ΡΠΖΕλλάς. Και τότε διαφώνησα με τον Βάρδο επί της αρχής, και θα κάνω το ίδιο και τώρα. ;)

 

Δε βλέπω καμία ενοποιητική θεωρία βιβλίων, ταινιών, ΠΥΡ και καρτοπαίχνιδων. Εξηγώ το καθένα χωριστά.

 

Τα βιβλία είναι συγκεκριμένο μέσο. Σε βιβλία μπορείς να περιγράφεις με τρόπο που εκ των πραγμάτων δεν γίνεται στις ταινίες. Κατά συνέπεια, το παλληκάρι που έγραψε 'μόνο ο Αγγελόπουλος θα απέδιδε τον ΑτΔ όπως τον έγραψε ο Τόλκιν' παίρνει Α με τόνο! Δε θα μπορούσα να το πω καλύτερα!

 

Στο συγκεκριμένο θέμα όμως, για να μη γινόμαστε και βασιλικότεροι του βασιλέως, κανείς δεν έκλεψε δικαιώματα ή παράφρασε την ιστορία. Πήραν άδεια οι άνθρωποι και κάναν μια ταινία κατά τη διάρκεια της οποίας ελέγχονταν διαρκώς από τους αδειοδότες τους. Αν το Ίδρυμα Τόλκιν δεν ήθελε κάτι, το άλλαζε. Ήδη, δεν ξέρουμε πόσα άλλαξε εν τοις πράγμασι. Με τη συμπλήρωση της ταινίας, όλοι από το ΙΤ δήλωναν όχι απλώς ικανοποιημένοι, αλλά κατενθουσιασμένοι. Απορία μου: όλοι στο ΙΤ, ανάμεσά τους και οι γόνοι του συγγραφέα, είναι ξεπουλημένοι, άπληστοι ή δεν ενδιαφέρονται για τη δουλειά του μπαμπά τους; Οποιοσδήποτε οπαδός διαμαρτύρεται στο διαδίκτυο για την ταινία πιστεύει πραγματικά ότι υπερασπίζεται τη δουλειά του Τόλκιν καλύτερα από όλους αυτούς; Χωρίς να θέλω να θίξω όποιον το κάνει, μου θυμίζει (παλιές) φάσεις μεταλλάδων που θίγονται αν το συγκρότημά τους βγάλει κάτι διαφορετικό, 'μπουουου, ξεπουλήθηκαν οι τάδε, δεν είναι άξιοι του ονόματός τους!'. 'Ρε παλλικάρια, δικό τους είναι το όνομα, αυτοί είναι που γράφουν'!

 

Στα ΠΥΡ τώρα. Πώς εφευρέθηκαν τα ΠΥΡ; Κάποιοι πωρωμένοι με μάχες στρατών (ας τους ονομάσουμε Γκάιγκαξ και Άρνεσον) θελήσαν να δημιουργήσουν συστήματα μαχών για ατομικές μάχες, κι επειδή τους φανήκαν απλοϊκά χωρίς φανταστικά στοιχεία, εισήγαγαν και φανταστικά στοιχεία. Ούτε θεατρικός σύλλογος ήταν, ούτε σύλλογος προώθησης του βιβλίου, ούτε όμιλος περί φαντασίας γενικά, όμιλος παιχνιδιών στρατηγικής με μινιατούρες ήταν.

 

Άρα, για ποια υποβάθμιση μιλάμε; Το χόμπυ μας γεννήθηκε ΕΤΣΙ, με την εξομοίωση μαχών σε φανταστικούς κόσμους! Από εκεί ξεκινήσαμε και πλείστα όσα συστήματα, αν όχι ΟΛΑ, έτσι συνεχίζουν (με έμφαση στις μάχες). Ποια υποβάθμιση λοιπόν;

 

Το ίδιο και τα καρτοπαίχνιδα. Ο Γκάρφηλντ (ο εφευρέτης του πρώτου) ουδεμία σχέση είχε με τη φαντασία/λογοτεχνία του φανταστικού, μαθηματικός και σχεδιαστής επιτραπεζίων είναι. Ήθελε να φτιάξει ένα παιχνίδι με πολλαπλές επιλογές και τη μεγαλύτερη δυνατή ποικιλία. Το ότι βρήκε θέμα φαντασίας για να διευκολυνθεί στην ποικιλία του είναι τυχαίο.

 

Άρα, πώς υποβαθμίζουν όλα αυτά το 'φανταστικό';

 

Φυσικά, έχοντας πει όλα αυτά, συμφωνώ ότι υπάρχει πολλή σαβούρα στην αγορά. Αυτό όμως συμβαίνει σε κάθε τομέα και από κάθε άποψη είναι θέμα γούστου. Γιατί όχι μόνον άλλα κρίνω εγώ ως σαβούρα κι άλλα κάποιος άλλος, αλλά οι δικές του τρομερές επιλογές μπορεί να είναι η δική μου σαβούρα και το αντίθετο.

 

Άρα;!

 

Άποψή μου: ας μην ψάχνουμε ενοποιητικές λογικές εκεί που δεν υπάρχουν, κι ας μη διαμαρτυρόμαστε για κάτι δεδομένο, ότι στην αγορά πάντα η πλειοψηφία των επιλογών δεν θα μας αρέσει (αλλά για διαφορετικούς λόγους τον καθέναν). Έτσι ήταν, έτσι θα είναι. Ας εστιάζουμε σε αυτά που μας αρέσουν και ας τα προωθούμε κατά το δυνατόν. Είναι πολύ πιο εύκολο να κερδίσουμε φίλους λέγοντας 'Διαβάζεις Τάδε; Ομολογώ ότι προτιμώ τον Δείνα', παρά 'Διαβάζεις Τάδε; ΤΙ ΜΑΛΑΚΑΣ!'. Ά, κι ας μην μειώνουμε τους μικρότερους. Τα ίδια λέγαν οι μανάδες μας για εμάς, τα ίδια οι μανάδες τους για αυτές, είναι τελολογικό. Τόσο τελολογικό, όσο και αντιπαραγωγικό.

 

[εννοείται ότι κανείς δεν είπε κάτι τέτοιο στο θέμα, απλά θέλησα να κλείσω αισιόδοξα για μια φορά ]

[Βάρδος]

Darky, νομίζω πηγαίνεις την κουβέντα σε ένα πολύ ενδιαφέρον επίπεδο.

 

 

Ένα καλό βιβλίο είναι πάντα καλό βιβλίο. Και ένας αναγνώστης είναι πάντα αναγνώστης.

 

Ίσως να πίστευες ότι θα διαφωνούσα μ'αυτό, αλλά με βρίσκει απόλυτα σύμφωνα. Ουσιαστικά, αυτή είναι πάντα η επιθυμία μου: η φαντασία να είναι καλή, λογοτεχνικά καλή.

 

Και κανείς ποτέ δε θα φτάσει τους κλασσικούς, γιατί ποτέ δε θα ξανάρθουν τέτοιες μαγικές και ρομαντικές εποχές.

 

Αυτό, ωστόσο, δεν το πιστεύω, γιατί ο χρόνος είναι που κάνει κάτι "κλασικά". Μην ξεχνάς ότι, παλιότερα, πολλοί από αυτούς τους κλασικούς δεν θεωρούνταν καλοί συγγραφείς, και αργότερα αναγνωρίστηκαν. Επομένως, αυτή η άποψη μού φαίνεται επικίνδυνα δογματική. Πώς θα προσπαθήσουμε (ως ανθρωπότητα της τέχνης) να κάνουμε κάτι αξιόλογο, όταν πιστεύουμε ότι ποτέ δε θα φανούμε "αρκετά καλοί" για να το πετύχουμε;

 

Το mainstream είναι η καινούρια παραλογοτεχνία. Σπάνια καινούρια αξιόλογα έργα έρχονται από τις λεγόμενες υπό-ανάπτυξη χώρες  όπου κάτι από το πνεύμα της παλιάς εποχής παραμένει ακόμα. Στον "πολιτισμένο" τώρα κόσμο σχεδόν οτιδήποτε είναι mainstream είναι σκουπίδια. Σεξ κι άλλο σεξ και έρωτας της βδομάδας κι άλλο σεξ και πολιτική και η άπόψή μου και οι άντρες είναι γουρούνια και πώς να έχετε καλύτερο σεξ και πώς να καταπολεμίσετε το άγχος και δέκα βήματα για να αποκτήσετε αυτοπεποίθηση και τα νέα ιδανικά του εθνικισμού και οι εξωγήινοι και πώς έγινα εκατομυριούχος και... και... και...

Ότι θεωρούσαμε παραλογοτεχνία συγκρινόμενο με το καινούριο mainstream είναι αρκετά πιο αξιόλογο. Του πούστη ακόμα και με λογοτεχνικά μέτρα είναι καλύτερο πέρα του ότι είναι πιο έξυπνο και πιο φευγάτο.

 

Με βρίσκεις σύμφωνο.

 

Δε βλέπω κανένα λόγο γιατί να μη στραφούν οι αναγνώστες εκεί. Έγιναν φαντασάδες; Υπάρχει τελικά τέτοιο πράμα;

 

Και για να γίνω πιο αιρετικός... θα άνθιζε ποτέ η παραλογοτεχνία αν παρέμενε το αντίπαλο δέος του mainstream;

<{POST_SNAPBACK}>

 

Θα έλεγα ότι, κατά βάση, ο διαχωρισμός του φαντασά (όντως, άθλια λέξη) από τον "κανονικό" αναγνώστη δημιουργείται από την όλη κατάσταση της παραλογοτεχνίας που έχει επικρατήσει. Εν ολίγοις, επειδή το άτομο που αρέσκεται στην ανάγνωση βιβλίων φαντασίας περιθωριποιείται ("αυτός που διαβάζει αυτά τα περίεργα"), κατηγοριοποιείται συγχρόνως και δημιουργούνται υποομάδες.

 

 

 

Τέλος πάντων... η προσωπική μου άποψη είναι ότι, μέσω της φαντασίας, μπορούν να γίνουν τρομερά αξιόλογα έργα, διότι μπορεί κάποιος να γράψει και να κρίνει ελεύθερα, με μοναδικό μέτρο το ανθρώπινο μυαλό. (Αυτό πιθανώς θέλει κι άλλη ανάπτυξη, αλλά είμαι πολύ κουρασμένος τώρα.)

[RaspK]

Θα κάνω μια πρώτη σαφή δήλωση: το μέχρι τώρα θέμα προς συζήτηση έχει δημιουργήσει ένα κυκαιώνα ερωταπαντήσεων κι ανταπαντήσεων, πράγμα μάλλον αναμενόμενο αν και σαφώς όχι προσδοκόμενο λαμβάνοντας υπόψη τι πραγματεύεται αυτό... Τόσο πολύ, μάλιστα, που διάβασα τα περισσότερα μάλλον περιληπτικά.

 

Αδυνατό να καταλάβω, όμως, πως έχουμε όλοι εμείς την εντύπωση, ώρες-ώρες, ότι έχουμε το δικαίωμα να εκφέρουμε άποψη! Δεν αφορά όλους αυτό, κάθε άλλο, δεν αφορά ούτε καν τη μειοψηφία της αγοράς αυτής, αλλά θα έπρεπε να είμαστε λιγότερο υποκριτικοί με τους εαυτούς και τους γύρω μας.

 

Το ξέρω ότι ακούγεται σκληρό και λίγο άδικο εκ μέρους μου και γι' αυτό θα σας ζητήσω μια χάρη: διαβάστε τις τοποθετήσεις όλων μας στον ηλεκτρονικό αυτό χώρο και θα καταλάβετε τι εννοώ· για να μη γίνομαι, όμως, γραφικός, θεωρώ απαράδεκτο να ζητάμε από τρίτους να μην παράγουν έργα της οκάς, όταν εμείς θεωρούμε επιτρεπτό και άνευ βαρύτητας το να κάνουμε διαρκώς λάθη και να τα προάγουμε, μερικές φορές, ως διαφορετικότητα ή ό,τι άλλο!

 

Είναι αναμενόμενο ότι θα υπάρχει η συγγραφή «παραγωγής,» και αυτό δεν αφορά μόνο τη λογοτεχνία, αλλά και τον κινηματογράφο, και τη μουσική, ακόμα και το θέατρο, όπως είναι φυσικό άλλωστε· αν δεν υπάρχει ισχυρή συγγραφή ποιότητας να την αντισταθμίζει, είναι προφανές τ' ότι θα υπερταιρήσει το ευτελές!

[Nihilio]

Εντάξει, μπαίνει πολύ σαβούρα στο χώρο, τόσο στο έμψυχο δυναμικό όσο και στο υλικό, αυτό το δέχομαι. Και εμένα με εκνευρίζει σε κάποιες φάσεις.

Αλλά πιστεύω ότι είναι θέμα επιλογής. Κάποια στιγμή κάτι άλλο θα μπει στο προσκήνιο, το φάνταζυ ρεύμα θα ξεφουσκώσει και οι φελλοί θα φύγουν.

Και τότε θα μείνουν λίγοι και καλοί. Μέχρι τότε οι υπόλοιποι ας προσπαθήσουμε να εξηγήσουμε ότι fantasy δεν είναι μόνο ο Τόλκιεν, το d&d και το magic.

[Nienna]

Αδυνατό να καταλάβω, όμως, πως έχουμε όλοι εμείς την εντύπωση, ώρες-ώρες, ότι έχουμε το δικαίωμα να εκφέρουμε άποψη!

 

'Ακου τι λες... μα φυσικά και δικαιούται ο καθένας να έχει άποψη, ακόμα και μια παράλογη αντίθετη με τις πράξεις του άποψη - αν και ειλικρινά δεν βλέπω κάτι τέτοιο να συμβαίνει στα μέλη του forum. Από κει και πέρα φυσικά ο καθένας κρίνεται, όλοι μας κρινόμαστε, από τις απόψεις μας, τις πράξεις μας, και κυρίως την σχέση αυτών των δύο, την ανταπόκριση του ενός στο άλλο...

[laas7]

Εμένα μου την σπάει τοοοοοοοοόσο πολύ η λογική του αυτό είναι για του λίγους και εκλεκτούς με τον τρόπο που εκφράζεται απο κάποιες ψωνάρες που έχουν παίξει δέκα παιχνίδια και έχουν διαβάσει ίσως αρκετά βιβλία και νομίζουν πως είναι οι απόλυτοι γνώστες και μόλις έρθει νεός του το παίζουν βαριά πεπόνια, που δεν με χαλάει καθόλου το να γίνει το φάντασυ πιο προσιτό στις μάζες...

Και για να προλάβω τον ρίκο που μου το είπε τις προάλλες και ίσως και κάποιους άλλους, δεν εννοώ πως πρέπει να "πέσει", αλλά γιατί να μην γίνει περισσότερο γνωστό ένα τόσο όμορφο είδος με μερικούς πολύ καλούς συγγραφείς που για χρόνια μένουν στην σκιά;;;

Ίσως να υπάρχουν και κάποιες ψιλομπουρδίτσες... ε και;;;

Υπάρχει είδος που να μην διαθέτει απο δαύτες;;;

Και γενικά είμαι της απόψεως πως η διαφήμιση και το σωστό πλασάρισμα στην αγορά είναι χρήσιμα, γιατί get real στην εποχή μας κανένας εκδότης δεν θα βάλει τα αχνιστά του λεφτάκια σε κάτι που δεν πουλάει... ούτε στην ελλάδα ούτε και πουθενά αλλού, εκτός αν είναι η απίστευτη εξαίρεση!

 

Νομίζω πως το καλό αργά ή γρήγορα θα φανεί γιατί ειναι διαχρονικά ποιοτικό και δεν με ενδιαφέρει να ανήκω σε μιαν ψευτοελιτ (για μένα όλες οι ελιτ είναι ψεύτικες) με ψωνάρες του κερατά... με ενδιαφέρει να είμαι ανάμεσα σε μυαλωμένους ανθρώπους που θέλουν να συζητήσουν, να μάθουν, να έχουν

ανοιχτούς ορίζοντες και να μην είναι κολημένοι και γενικά να θέλουν να ψαχτούν...

και θα ευλογίσω λίγο τα γένια μας αλλά νομίζω αυτό κάνουμε εδώ.

 

Νομίζω λοιπόν πως οι καλύτεροι θα αντέξουν, που λέει και ο τίτλος του βάρδου και αυτό δεν το βρίσκω καθόλου κακό! Ξεκαθάρισμα!

Edited July 5, 2005 by laas7

[Lord_Velkion]

Το ρεύμα φαντασίας ξεφούσκωσε. Και όσο πάει ξεφουσκώνει πιο πολύ. Όσοι το νοιώθουν θα μείνουν. Οι υπόλοιποι θα φύγουν. Όσοι συγγραφείς έχουν αριστουργήματα στο μυαλό τους θα τα γράψουν στο χαρτί.

 

Μην σκάτε. Καλό κάνει όχι κακό

[heiron]

Εγω δεν το νιωθω.Θα φυγω!

"δεν με ενδιαφέρει να ανήκω σε μιαν ψευτοελιτ (για μένα όλες οι ελιτ είναι ψεύτικες) με ψωνάρες του κερατά... "

Τοτε τι κανεις εδω?!?Εμεις ειμαστε η αφροκρεμα του φανταστικου ξερεις..

Αν δεν συμφωνεις εισαι περσονα νον γκρατα..

Τερμα το σπαμ

Το καλο ειναι οτι στην ελλαδα θα αργησει λιγο ακομα να ξεφουσκωσει.Και λεω καλο γιατι περα απο τις ταινιες και τα παιχνιδια στον ΗΥ λιγοι διαβασαν φανταστικο στην ελλαδα λογω διαφημισης.Παντως δεν προκειται να ξεφουσκωσει τελειως αφου οι εταιριες ταινιων και παιχνιδιων βρισκουν αρκετο υλικο στο φανταστικο και το προωθουν αναλογως.

[Atrelegis]

Το πρόβλημά μου δεν είναι τόσο η εκλαΐκευση, όσο η εκπόρνευση της φαντασίας του καθενός. ¨οταν, από την ιδέα (βιβλίο, ταινία, έργο) του κα΄θε ενός προκύπτει μία πληθώρα προϊόντων που διατίθεναται για κατανάλωση, τα οποία μάλιστα χαρακτρίζονται και 'συλλεκτικά' για να διπλασιάσουν την τιμή τους, τότε το πόνημα του συγγραφέα έχει χαθεί.

Το παραμύθι του Τόλκιν, έγινε μία ταινία και αρκετά καλή μάλιστα (αν και είχε αρκετές ακυρότητες). Από αυτό προέκυψαν DVD με 12 ώρες κομμένες σκηνές, φιγούρες δράσης, όπλα-ρέπλικες των χαρακτήρων της ταινίας, κοστούμια από την ταινία, αντίγραφα του ΔΣαχτυλιδιού...

Και πού είναι ακριβώς η ιστορία; Τα παιχνίδια για υπολογιστή που κυκλοφόρησαν μετά την ταινία, στο πλαίσο του παροξυσμού που ακολούθησε, ήταν κυρίως παιχνίδια ξύλου, παιχνίδια ρόλων για τα κλάμματα και άλλα κακέκτυπα της αρχικής ιστορίας.

Υπάρχει σαβούρα στη Λογοτεχνία, είτε είναι φαντασίας ή όχι, και καλό είναι να το αποδεχθούμε. Άμα φύγει η καούρα, θα φύγει η μόδα. Και αυτοί που θα μείνουν θα είναι εκείνοι που γουστάρουν να πουν την ιστορία τους, τελεία και παύλα!

[Oberon]

Λοιπόν, λοιπόοοοον. Κατ'αρχήν υπάρχουν εκατοντάδες και ίσως και χιλίαδες άνθρωποι στην Ελλάδα που αγνοούν παντελώς τα rpg και οι οποίοι είναι αναγνώστες φάντασυ και ε.φ. και ουχί "φαντασάδες". Ίσως να μην είναι γνωστό ευρέως αλλά πάντα έρχονταν βιβλία φάντασυ και ε.φ. στα εδώ βιβλιοπωλεία, και φυσικά αφού συνέιχζαν να έρχονται και να πωλούνται σημαίνει και πως πάντα υπήρχε αναγνωστικό κοινό (το ίδιο ισχύει και για τον κινηματογράφο). Στην πραγματικότητα είναι λάθος εντύπωση να πιστέψει κανείς πως *τώρα* μεταφράζονται πιο πολλά βιβλία ή πως *τώρα* αναπτύσεται το όλο είδος εδώ. Αυτό που έχει αναπτυχθεί τα τελευταία χρόνια δεν είναι η φανταστική λογοτεχνία αλλά μάλλον τα rpg games (εξ άλλου πόσα rpg shops υπάρχουν σήμερα σε αναλογία με πόσα εξειδικευμένα βιβλιοπωλεία με βιβλία ε.φ. και φάντασυ. 10 προς 1).

Και φυσικά αυτά που μεταφράζονται, προωθούνται και φυσικά πωλούνται είναι για ένα συγκεκριμένο είδος κοινού. Ή τουλάχιστον αυτά που μπορεί κανείς να βρει στα γνωστά στέκια......

Μόνο που υπάρχει ένας τεράστιοσ χώρος φανταστικής λογοτεχνίας, αξιόλογος και γνωστός σε άλλες χώρες, που εδώ αγνοείται τελείως. Ποιος φταίει γι'αυτό? Δεν ξέρω, δεν μπορώ να έχω γνώμη επί τούτου. Ένα εμπόδιο είναι ίσως η γλώσσα. Δεν μπορούν όλοι να διαβάσουν και να απολαύσουν κάτι στα Αγγλικά. Αλλά εμπόδια μπορεί να είναι πολλά και διάφορα.

Τα παραπάνω είναι απλά η γνώμη μου και η προσωπική μου εμπειρία. Το Mists of Avalon ας πούμε βγήκε το 83 στα Αγγλικά, ήρθε στα εδώ ξενόγλωσσα βιβλιοπωλεία και διαβάστηκε από όσους ενδιαφέρθηκαν. Το ότι μεταφράστηκε στα Ελληνικά πρόπερσυ δε λέει για μένα και πολλά.

Και τότε δεν υπήρχαν εδώ ούτε rpg, ούτε τίποτα ανάλογο. Το ίδιο ισχύει και για τον Τόλκιεν. Αν τον έμαθε μια νέα γενιά από τις ταινίες, ας μη νομίσει αυτή η γενιά πως τώρα ανακάλυψε το σύμπαν τον Τόλκιεν. Ήταν γνωστός και δημοφιλής ΚΑΙ στην Ελλάδα, απο τη δεκαετία του 60 που πρωτομεταφράστηκε. Τώρα για όσους αγοράζουν τη Μπάρμπι-Γκαλάντριελ ή το Gollum-φωτιστικό, αυτοί είναι σίγουρα fanboys/girls που σε λίγα χρόνια δε θα ενδιαφέρονται ποσώς για το τι είναι ο Τόλκιεν ή η φανταστική λογοτεχνία.

[heiron]

Dain,υπερβαλλεις λιγο.

Οντως τωρα μεταφραζονται περισσοτερα βιβλια.Ψαξτο και θα δεις.Ειχε γινει πριν απο 20-30 χρονια ενα δυναμικο μπασιμο απο Ωρορα και Κακτο αλλα τωρα Αιολος,Ανουμπις,κτλ επαναφερουν το μεταφρασμενο φανταστικο βιβλιο.

Εσυ μπορει να λες οτι ειτε μεταφραζονται ειτε οχι ειναι το ιδιο.Για ρωτα καποιον απο μικρη επαρχιακη πολη η χωριο,χωρις ιντερνετ αν μπορει να βρει-ποσο μαλλον να διαβασει-βιβλια σε ξενη γλωσσα!Εγω προσωπικα δεν ηξερα ολο αυτον τον τεραστιο κοσμο πριν παω Θεσσαλονικη.

Για τα παιχνιδια ρολων εχεις δικιο.Για την ακριβεια,ενας απο τους φαν του φανταστικου που δεν ασχολειται με αυτα..ειμαι εγω.Περα απο 3-4 στον ΗΥ δεν εχω παιξει αλλα.Ομως τα τελευταια χρονια εχουν γινει μοδα.Η αναλογια 10-1 που λες..λογικη δεν ειναι?Βιβλιο πας και παιρνεις 1 και τελειωσε.Ενω για παιχνιδια καθεσαι με τις ωρες και μαλιστα με παρεα.Ειναι σαν να αναρωτιεσαι γιατι υπαρχουν τοσες καφετεριες και τοσα λιγα καφεκοπτεια.