Jump to content

Κακές ελληνικές μεταφράσεις


Recommended Posts

Θα το τσεκάρω και θα σου πω (δεν είμαι στο κατάλληλο PC τώρα).

 

EDIT: Here it be!

When it came to rest again, there was a brief pause: then Ruth asked, in a puzzled voice:

"What does NGS 549672 mean?"

 

Το thread αυτό του The Astronomers Forum κάνει αναφορά στο φαινόμενο, και αναφέρεται πως ο κωδικός είναι αναφορά σε μια εν έτει 1949 αναμενόμενη έκδοση της National Geographic Society. :bleh: Τρόπον τινά, δηλαδή, κολοκύθια, αφού δε βγήκε ποτέ.

Edited by RaspK FOG
Link to comment
Share on other sites

Καλό το λινκ που βρήκες Ρασπ! Όπως βλέπεις αυτός που το ξεκίνησε είχε την ίδια απορία...

Link to comment
Share on other sites

  • 2 weeks later...

Χαχαχαχαχα :D Ουάου! Ώστε έτσι ε; Σε "δασώδη ρεζέρβα" τι λες ρε παιδί μου...

 

Από την άλλη ίσως ο μεταφραστής να θελε να κάνει περιβαλλοντολογικό σχόλιο - το δάσος που χουμε κρατήσει για ρεζέρβα, γιατί όχι; :tongue:

Link to comment
Share on other sites

  • 1 month later...

Στο πλαίσιο της επανάληψης μερικών παλιών βιβλίων, έπιασα να διαβάσω την "έξοδο" του Κλαρκ, όπως ήταν η ελληνική απόδοση του Sand of Mars από τον Κάκτο, το 1979. Η μετάφραση του ή της (μπορεί πχ. να είναι Σοφία ή Σπύρος) Σ. Ντούμα. Στη δεύτερη σελίδα ήδη πέφτω πάνω στο εκπληκτικό "Μανγκανέζιο" ως μετάφραση του Manganese (αντί του σωστού Μαγγάνιου). Πού ακριβώς τους ψάρευε τους μεταφραστές του ο Κάκτος το 1979 και πόσο τους πλήρωνε; Χρειάζεται να είσαι χημικός για να μην γράψεις τέτοια κοτσάνα; Το Μαγγάνιο το είχαμε ακούσει στο γυμνάσιο, όχι στο πανεπιστήμιο...

 

Τι σκουπίδια έχουμε φάει εμείς οι παλιότεροι τη δεκαετία του '80; Πώς μπορώ να διαβάσω έστω και μια γραμμή μετά το "Μανγκανέζιο";

Link to comment
Share on other sites

Ε κοίτα... Chinese, Japanese, Manganese... Κινέζοι, Γιαπωνέζοι, Μανγκανέζιοι :tongue: Είναι ωραίο όνομα για εξωγήινη φυλή, δεν μπορείς να πεις.

 

"Κυβερνήτα! Δεχόμαστε επίθεση από τους βδελυρούς Μανγκανέζιους πειρατές!"

Link to comment
Share on other sites

  • 1 month later...

Πήρα και εγώ ο άνθρωπος να διαβάσω του Bester, '' The stars my destination'' απο τον Κάκτο. Δεν χρειάστηκε και ιδιαίτερη τριβή με το κείμενο για να μου σπάσει τα νεύρα. Δεν ξέρω εαν υπερβάλλω, αλλά το βρήκα εκνευριστικό σε βαθμό κακουργήματος. Κάτι σαν υποκατάστατο του αερίου γέλιου του Τζόκερ. Δεν μπορώ να καταλάβω, είχαν τίποτα προηγούμενα με τον συγγραφέα ?? Ή μήπως είναι είδος εικαστική παρέμβασης?

Όπως και να έχει, το παρήγγειλα στα Αγγλικά..

Αλήθεια το έχει διαβάσει κανείς στις ελληνικές εκδόσεις?

Link to comment
Share on other sites

Εκείνες οι μεταφράσεις του Κάκτου, τέλη δεκ. του '70, αρχές του '80 ήταν σχεδόν όλες κακές. Υπήρχαν μερικές που διασώζονταν, οι περισσότερες όμως ήταν καταστροφή και έκαναν πολύ κακό στη γνωριμία του ελληνικού κοινού με την εφ και στην απαξίωση του είδους από τους έλληνες αναγνώστες. Αυτό που αντιλαμβανόταν -δικαίως- ο κόσμος ήταν ότι η εφ είχε πολύ κακή σχέση με τη λογοτεχνία. Ακόμα και σε μεταγενέστερες εκδόσεις όμως του Κάκτου έχω βρει κάκιστες μεταφράσεις. Και στη δεκαετία του '90 εννοώ. Κάπου στα 1997 πρέπει να σταμάτησα να αγοράζω οτιδήποτε από το συγκεκριμένο εκδοτικό οίκο.

 

Αυτό που μου κάνει πάντα εντύπωση, το έχω γράψει και σε άλλο μήνυμα, είναι η ξιπασιά του εκδότη όταν δίνει συνεντεύξεις και μιλά για τα κατορθώματα του εκδοτικού του οίκου... Αναφέρει πάντα ότι έφερε την εφ στην Ελλάδα κλπ.

Link to comment
Share on other sites

  • 2 weeks later...

Οσο για το The stars my destination δεν εχω καταλαβει τι εννοεις Sileon αλλα περα απο την μετρια μεταφραση-αν εννοεις οτι το εχουν σκισει λιγο με τις περιεργες γραφες(εντονα γραματα,λεξεις που γραφονται διαγωνια η και αναποδα στο φυλλο κτλ) αυτα δεν ειναι γουστα του μεταφραστη/επιμελητη/εκδοτη. Ο ιδιος ο Μπεστερ εγραφε ετσι-εχμ...περιεργα-συμφωνα με οσα ξερω.

Link to comment
Share on other sites

Έχει περάσει καιρός που το κοίταξα (πάνω απο δύο εβδομάδες) και δεν θυμάμαι κάπιο συγκεκεριμένο σημείο, αλλά βασικά εννοώ την γλώσσα ή και επιλογή λέξεων, που στα αυτιά μου ηχούσαν ελφρώς γελοίες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο τρόπος που μιλάει ο ήρωας. Μπορώ να καταλάβω την μάγκικη με πινελιές νότιοαμερικάνικης βλαχειάς, προφορά του (Αν το έπιασα καλά). Στα Ελληνικά όμως ήταν τραγικό το αποτέλεσμα. Υπήρχαν, όμως και άλλα σημεία που δεν μου έκατσαν και δεν το συνέχισα. Ίσως να το αδίκισα, αλλά το διάβασμα δεν είναι αγγαρεία και η γλώσσα είναι το παν. Όπως και να έχει τώρα το περιμένω στα Αγγλικά.

Πάντως στην κουβέντα πάνω μου ήρθε και ένα συγκεκριμένο περιστατικό με μια την νουβέλα του Λάβκραφτ, '' Η περίπτωση του Τσαρλσ Ντέξτερ Γουόρντ''. Άνοιξα τα άπαντά του σε ένα βιβλιοπωλείο για να χαζέψω λίγο την συγκεκριμένη ιστορία. Θύμαμαι ξεκίναγε με μια φράση του στυλ '' σε ένα κτίριο για τρελούς..''. Και σε ένα τέτοιο μοτίβο συνέχιζε το κείμενο Ε? Πως? Λαβκραφτ με γλώσσα δημοτικού?..Να λένε καλύτερα έξω απο το βιβλίο όχι ''μετάφραση'' αλλά ''προσαρμογή στα Ελληνικά για νήπια''.. Πήρα το βιβλίο απο τις εκδόσεις Αίολος και βρήκα την υγειά μου.

Βέβαια μερικές φορές είναι καθαρά προσωπικό το να σου κάθεται το κείμενο. Όταν είχα αγοράσει το Μαγικό Βουνό του Τόμας Μαν, υπήρχαν δύο εκδόσεις, Εξάντας και Ζαχαρόπουλος. Όταν έριξα μια ματιά και στα δύο, διάλεξα χωρίς δεύτερη σκέψη του Ζαχαρόπουλου σε σημείο που να σκέφτομαι πως κυκλοφορεί απο τια άλλες εκδόσεις. Τόσο απαράδεκτο μου φάνηκε το πρώτο. Το ίδιο περιστατικό συνέβει και σε έναν φίλο μου, χωρίς να το έχουμε κουβεντιάσει. Σε μια κουβέντα που έπιασα με δύο ξεχωριστούς βιβλιοπώλες, μου είπαν χαρακτηριστικά και οι δύο ότι προτιμάνε τον Εξάντα και ότι επίσης κάνει πιο πιστή μετάφραση της Γερμανικής, ενώ ο Ζαχαρόπουλος είναι γνωστό ότι παρεμβαίνει στο ξένο κείμενο και του κάνει μια κάποια προσαρμογή. Συμφωνήσαμε ότι απλά διαβάζεις αυτό που σου αρέσει περισσότερο. Ούτως ή άλλως είτε μεταφράσεις πιστά ένα κείμενο είτε το προσαρμόσεις ελαφρώς, ώστε ο αναγνώστης να δέχεται μοτίβα, εκφραστικούς τύπους και ιδιωματισμούς άμεσα μέσα απο την εμπειρία της δικής του γλώσσας, πάντα υπάρχει απώλεια στην μεταφορά.

Link to comment
Share on other sites

Πολύ χαρακτηριστικό θέμα αποτελεί η μετάφραση, ειδικά, στα κείμενα των ασιατικών γλωσσών. Έχω αναφερθεί πολλάκις στο Genji Monogatari - το συγκεκριμένο έργο, μια νουβέλα του 11ου αιώνα μ.Χ., είναι χαρακτηριστικό για διάφορους λόγους.

 

Τρομερή εντύπωση μου έκανε, όμως, όταν πήρα στα χέρια μου 2 διαφορετικές μεταφράσεις στ' αγγλικά, μία ενός Ιάπωνα και μία ενός αγγλόφωνου.

 

Η μετάφραση του τελευταίου ήταν ευανάγνωστη, αλλά ένοιωθες ότι της έλειπε κάτι - δεν έβγαζε τόσο το ιαπωνικό ύφος, όσο κάτι σε ιαπωνοειδή, ας πούμε, αποτύπωση. Και μετά διάβασα τη μετάφραση του Ιάπωνα: ενώ το κείμενο ήταν πιο δύσκολο να το παρακολουθήσεις γενικά, χρησιμοποιώντας φράσεις που κρύβουν ιδιαίτερες έννοιες και είχαν κρυφές ερμηνείες, ήταν, τελικά, και πιο όμορφο και, όταν το μάθαινες, πολύ πιο περιεκτικό απ' το άλλο.

Link to comment
Share on other sites

  • 2 weeks later...

Γενικά είναι πολύ δύσκολο να μεταφράζει κανείς έργα της λογοτεχνίας του φανταστικού. Πάντα χάνεται κάτι.Εδώ είναι η εικόνα. Γι'αυτό και αρκετοί είναι αυτοί που συνιστούν να διαβάζει κανείς τα βιβλία στην αρχική της γλώσσα....Αλήθεια, ποια είναι τα πιο κακομεταφρασμένα έργα?Ποια πιστεύετε ότι πρέπει να ξαναμεταφραστούν στα ελληνικά?

Link to comment
Share on other sites

Χαλαρά το Fahrenheit 451: είναι τόσο ξερή η μετάφραση (ακόμα κι αν είναι ακριβής) που καταντάει κουραστική μέχρι αηδίας...

 

Ένα άλλο πρόβλημα, παρεμπιπτόντως, το σχολίαζα χτες με τον Dain: πολλές εκφράσεις που αφορούν σε πανοπλίες και όπλα δεν έχουν νόημα στα ελληνικά, αφού δεν υπήρξε η ανάλογη επαφή με το δικό μας πολιτισμό... Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του vambrace, του προστατευτικού του αντιβραχιονίου (μεταξύ αγκώνα και καρπού, δηλαδή) και των rondels (δίσκων που τοποθετούνταν στο ύψος της μασχάλης).

Link to comment
Share on other sites

  • 4 weeks later...

Θυμόμουν αμυδρά ότι η έκδοση του Κάκτου (μτφ. Αλέκου Παπίδα) του 2061, Οδύσσεια ΙΙΙ του Κλαρκ είχε κάπου μια απίστευτη αβλεψία στη μετάφραση (το είχα διαβάσει όταν πρωτοκυκλοφόρησε) και τώρα που το ξανάπιασα περίμενα να πέσω πάνω της... Και να το! Στη σελίδα 37, ο πρώτος πύραυλος των Κινέζων (1970) αναφέρεται ως Μακρύς Μάρτιος Ι. Χεχεχε αποδεικνύεται βέβαια ότι για να γίνεις καλός μεταφραστής δεν απαιτείται μόνο να ξέρεις καλά την ξένη γλώσσα και τα ελληνικά, αλλά να έχεις κοινωνικές, ιστορικές κλπ. γνώσεις. Για αυτό ένα νέο και απαίδευτο κοινωνικά παιδί, 20, 25 χρονών δύσκολα μπορεί να μεταφράσει σωστά. Δεν το λέω για να αποθαρρύνω τα νέα παιδιά, το αντίθετο, για να εξηγήσω ότι τα εφόδιά τους δεν ολοκληρώνονται στη γλώσσα αλλιώς δεν θα αποφύγουν κάποια στιγμή την πατάτα. Χρειάζεται πολύπλευρη εκπαίδευση... Πέρα από το ότι χρειάζεται επιμέλεια, την οποία ο Κάκτος φαίνεται ότι αγνοούσε ακόμα και το 1990 - τα έχουμε ξαναπεί όμως για τα κατορθώματα του συγκεκριμένου εκδοτικού οίκου.

 

Long March λοιπόν, θα μπορούσε να είναι πράγματι ο Μακρύς Μάρτιος, αλλά για τους Κινέζους είναι η μυθικών διαστάσεων Μεγάλη Πορεία του κόκκινου στρατού, η οπισθοχώρηση μετά την αρχική ήττα από τις δυνάμεις του Τσαγκ Κάι Σεκ, που ουσιαστικά έσωσε τον κομμουνιστικό στρατό και ισχυροποίησε το ρόλο του Μάο. Συνεπώς ο πύραυλος ονομάζεται -πώς αλλιώς;- Μεγάλη Πορεία Ι.

Link to comment
Share on other sites

Δε νομίζω ότι χρειάζεται (ή είναι δυνατό) να ξέρει κανείς κάθε πολιτισμική αναφορά που μπορεί να γίνεται σε ένα βιβλίο για να κάνει μετάφραση. Αρκεί να μπορείς να τις αναγνωρίσεις για να το ψάξεις (σε κάποια εγκυκλοπαίδεια λόγου χάρη). Στη συγκεκριμένη περίπτωση, είναι υπερβολικά εύκολο.

Link to comment
Share on other sites

Κανείς δεν λέει ότι είναι δυνατό να γνωρίζει ο μεταφραστής "τα πάντα". Χρειάζεται όμως κοινωνική, πολιτική, ιστορική, επιστημονική παιδεία, γενικά χρειάζεται μια κάποια ευρύτητα πνεύματος πέρα από τα καλά ελληνικά. Το θέμα Γκάρντιαν δεν είναι αν υπάρχει ή όχι η Μεγάλη Πορεία σε εκατοντάδες σημεία στο ίντερνετ και έντυπα άρθρα (ασφαλώς και υπάρχει) αλλά αν ο μεταφραστής θα ψιλιαστεί ότι Long March μπορεί να σημαίνει κάτι άλλο και όχι το προφανές -για να το ψάξει. Ή μήπως σε κάθε λέξη θα ψάχνει το Γκουγκλ; Τι έγινε εξάλλου στην περίπτωση που περιγράφω;

Link to comment
Share on other sites

Κανείς δεν λέει ότι είναι δυνατό να γνωρίζει ο μεταφραστής "τα πάντα". Χρειάζεται όμως κοινωνική, πολιτική, ιστορική, επιστημονική παιδεία, γενικά χρειάζεται μια κάποια ευρύτητα πνεύματος πέρα από τα καλά ελληνικά. Το θέμα Γκάρντιαν δεν είναι αν υπάρχει ή όχι η Μεγάλη Πορεία σε εκατοντάδες σημεία στο ίντερνετ και έντυπα άρθρα (ασφαλώς και υπάρχει) αλλά αν ο μεταφραστής θα ψιλιαστεί ότι Long March μπορεί να σημαίνει κάτι άλλο και όχι το προφανές -για να το ψάξει. Ή μήπως σε κάθε λέξη θα ψάχνει το Γκουγκλ; Τι έγινε εξάλλου στην περίπτωση που περιγράφω;

Ακριβώς αυτό (το υπογραμμισμένο). Αλλά αυτό απαιτεί περισσότερο κοινή λογική παρά να είσαι homo universalis.

Link to comment
Share on other sites

Στη συγκεκριμένη περίπτωση μάλλον δε θα υπήρχε ακόμα το Google, αλλά και πάλι είναι περίεργο... Πότε κυκλοφόρησε; Αν βγήκε στην "χρυσή" εποχή του Κάκτου, μου φαίνεται περίεργο να μην έχει κάποιος έστω ακουστά την Μεγάλη Πορεία του Μάο - ακόμα κι αν ήταν 20 χρονών τότε... Ή μάλλον... ειδικά αν ήταν 20 χρονών :tongue:

 

Αλλά φυσικά Νίκο έχεις δίκιο. Χρειάζεται μια γενικότερη γνώση, και σίγουρα κάποιος δε μπορεί να τα ξέρει όλα, οπότε σιγουρα θα πατήσει κάπου την μπανανόφλουδα - εκτός αν, όπως λες, έχει το νού του να κοιτάει πού πατάει και - ακόμα καλύτερα - αν έχει και κάποιον να του δείξει το δρόμο.

 

Το χειρότερο νομίζω είναι οτι ο Κάκτος επανεκδίδει αυτές τις μεταφράσες τα τελευταία χρόνια, χωρίς ούτε καν μια επιμέλεια...

Link to comment
Share on other sites

Φυσικά Τριλ δεν υπήρχε το Γκουγκλ, σχήμα λόγου ήταν. Το 1990 κυκλοφόρησε. Τα επανεκδίδει έτσι, χωρίς επιμέλεια ε; Νομίζω ότι ο τύπος έχει κάνει τη μεγαλύτερη ζημιά στην υπόληψη της εφ στην Ελλάδα. Πω πω τι έχει φάει το αναγνωστικό κοινό...

Link to comment
Share on other sites

Αφού ο μεταφραστής ξέρει αγγλικά τότε ξέρει ότι η λέξη march έχει δύο έννοιες: η μία έιναι Μάρτιος και η δεύτερη είναι Πορεία. Οπότε όφειλε σε αυτή την περίπτωση να το ψάξει. Αλλά όπως είπαμε οι μεταφραστές του Κάκτου ήταν ανίδεοι γενικότερα. Δεν είναι ότι ο Κάκτος έκανε πατάτες μόνο σε βιβλία επιστημονικής φαντασίας, αλλά και σε άλλα βιβλία. Ελάχιστες ήταν οι μεταφράσεις οι οποίες ήταν καλές και οι άριστες μάλλον είναι ανύπαρκτες.

Link to comment
Share on other sites

Ε κοίτα... Chinese, Japanese, Manganese... Κινέζοι, Γιαπωνέζοι, Μανγκανέζιοι :tongue: Είναι ωραίο όνομα για εξωγήινη φυλή, δεν μπορείς να πεις.

 

"Κυβερνήτα! Δεχόμαστε επίθεση από τους βδελυρούς Μανγκανέζιους πειρατές!"

 

Από καιρό ήθελα να το σχολιάσω, αλλά τώρα μιας και το έκλεψα για μία ιστορία το αναφέρω. Καταπληκτική έμπνευση οι Μανγκανέζιοι Πειρατές (αν και δεν το χρησιμοποίησα για εξωγήινους). Συγχαρητήρια.

Link to comment
Share on other sites

Μήπως έχει κανένα καλό παιδί το πρωτότυπο από το εν λόγω βιβλίο; (2061)

Αν βρεθεί ο ήρωας, θα του ζητήσω να μεταφέρει εδώ 2-3 μικρές φρασούλες. Έχω υποψία ότι ο μεταφραστής τα έχει κάνει γενικώς μούσκεμα.

Link to comment
Share on other sites

Το έχω εγώ και το έχω διαβάσει κιόλας. Πές ποιό κεφάλαιο-κομμάτι να σου πώ.

Link to comment
Share on other sites

Οκ Νταρκ, ευχαριστώ. Ξεκινώ με τρία μικρά σημεία.

 

Κεφάλαιο 6, χονδρικά λίγο πριν τη μέση, πρέπει να ξεκινά μια παράγραφος με κάτι σαν "A more precise radar scanning revealed a small ocean" κλπ. Από αυτή την παράγραφο θέλω να γράψεις την προ-τελευταία πρόταση, που αναφέρει κάτι που έγινε στη Βιέννη.

Κεφάλαιο 8, πρώτη πρόταση. Δεν τη θέλω όλη (είναι μεγάλη), μόνο το σημείο της εκείνο που πρέπει να αναφέρεται στη third cultural revolution.

 

Κεφάλαιο 8 πάλι, τελευταία παράγραφος. Από την πρώτη πρόταση, θέλω το σημείο της που εξηγεί πώς προκλήθηκαν οι καθυστερήσεις στο Universe: Όταν ο Σερ Λόρενς ήρθε αντιμέτωπος... με τι;

 

Και αν έχει πλάκα, θα συνεχίσουμε.

Link to comment
Share on other sites

Λοιπόν, ψάχνω αλλά δεν βρίσκω...

 

Μήπως μπορείς να μου πείς πως έχει μεταφράσει τα κεφάλαια?

 

VI Haven

 

43 Salvage

44 Endurance

45 Mission

46 Shuttle

47 Shards

48 Lucy

 

Και

 

VIII The Kingdom of Sulfur

 

58 Fire and Ice

59 Trinity

 

Εαν εννοείς τα παραπάνω...

Link to comment
Share on other sites

Join the conversation

You can post now and register later. If you have an account, sign in now to post with your account.

Guest
Reply to this topic...

×   Pasted as rich text.   Paste as plain text instead

  Only 75 emoji are allowed.

×   Your link has been automatically embedded.   Display as a link instead

×   Your previous content has been restored.   Clear editor

×   You cannot paste images directly. Upload or insert images from URL.

Loading...
×
×
  • Create New...

Important Information

You agree to the Terms of Use, Privacy Policy and Guidelines. We have placed cookies on your device to help make this website better. You can adjust your cookie settings, otherwise we'll assume you're okay to continue..