Κακές ελληνικές μεταφράσεις

[nikosal]

Dark, παρανόηση.

Όταν αναφερόμουν στο κεφ. 6, εννοούσα το "υπό"- κεφάλαιο 6 του κεφαλαίου 1 (δηλ. Το πρασίνισμα του Γανυμήδη) και 8 πάλι το Στόλος των άστρων, του κεφ. 1.

[Darkchilde]

Κεφάλαιο 6: The Greening of Ganymede δεν λέει τίποτα για την Βιέννη. Η συγκεκριμένη παράγραφος απλώς είναι:

 

Cautious radar probing revealed little but smooth ocean on one face, and almost equally smooth ice on the other; Europa still maintained its reputation as the flattest piece of real estate in the Solar System.

 

Και τελειώνει η πράγραφος στο κεφάλαιο 6. (και ευτυχώς που έγραψες για τον ωκεανό Νίκο, αλλιώς δεν το έβρισκα με το τίποτα... )

 

Πάμε στο υποκεφάλειο 8: Starfleet

 

Sir Lawrence Tsung was not a sentimental man, and was far too cosmopolitan to take patriotism seriously - though as an undergraduate he sported one of the artificial pigtails worn during the Third Cultural Revolution. Yet the planetarium re-enactment of the Tsien disaster moved him deeply, and caused him to focus much of his enormous influence and energy upon space.

 

Αυτή είναι ολόκληρη η πρώτη παράγραφος. Δεν είναι μεγάλη.

 

Η τελευταία παράγραφος λέει το εξής για το ραντεβού (όχι αντιμέτωπος... )

 

It would be a very close thing: Halley's Comet would not wait, even for Sir Lawrence Tsung.

[nikosal]

Κεφάλαιο 6: The Greening of Ganymede δεν λέει τίποτα για την Βιέννη.

Ναι, εδώ μπερδεύτηκα. Εννοούσα (πάμε πάλι Νταρκ σε παρακαλώ) μετά τη μέση του κεφ. 7, ένα διάλογο που στα ελληνικά είναι:

-Άι στο διάβολο. Παραμυθάκι είναι.

-Εμ τι ήθελες. Εν πάση περιπτώσει δώσε και την αγάπη μου στο μπαγασούλη και ρώτα τον αν θυμάται καθόλου τη βραδιά που...

 

Που τι;

 

 

Πάμε στο υποκεφάλειο 8: Starfleet

 

Sir Lawrence Tsung was not a sentimental man, and was far too cosmopolitan to take patriotism seriously - though as an undergraduate he sported one of the artificial pigtails worn during the Third Cultural Revolution. Yet the planetarium re-enactment of the Tsien disaster moved him deeply, and caused him to focus much of his enormous influence and energy upon space.

 

Εδώ -πού είσαι Τριλ που έλεγες ότι δεν μπορεί να μην ξέρει τη Μεγάλη Πορεία;- μεταφράζει τρίτη... πνευματική αντί πολιτιστική επανάσταση. Αμάν αυτόν τον όρο τον γνωρίζει και ο ανηψιός μου.

Η τελευταία παράγραφος λέει το εξής για το ραντεβού (όχι αντιμέτωπος... )

 

 

It would be a very close thing: Halley's Comet would not wait, even for Sir Lawrence Tsung.

Πιο πάνω dark. Ξεκινά: ο Σερ Λόρενς είχε σχεδιάσει κάτι πολύ θεαματικό για το παρθενικό ταξίδι του Γιούνιβερς, αλλά κατασκευαστικές καθυστερήσεις που προξενήθηκαν όταν ο σερ Λόρενς (Σ.Σ. πάλι το όνομα) ήρθε αντιμέτωπος με το κεφάλαιο εργασίας (Σ.Σ. τι είναι αυτό πάλι;) των Ανανεωμένων Συνδικάτων διατάραξαν το πρόγραμμα.

Αυτό δώσε στο πρωτότυπο.

[Darkchilde]

Λοιπόν, κεφάλαιο 7:

 

'You're making this up!'

'Of course. But give the old rascal my love, and ask him if he remembers that night we had out in Vienna. Who else have you got aboard?'

 

Κεφάλειο 8, η προηγούμενη πρόταση:

 

Sir Lawrence had planned something even more spectacular for her maiden voyage, but construction delays caused by a dispute with the Lunar Charter of the Reformed Teamsters' Union had upset his schedule. There would just be time for the initial flight tests and Lloyd's certification in the closing months of 2060, before Universe left Earth orbit for her rendezvous.

 

Δεν λέει τίποτε άλλο εδώ για το τι σχεδίαζε.

 

Πάντως Νίκο για πες μας τι έχει μεταφράσει ο μεταφραστής...

[nikosal]

Ok, κρατηθήτε όμως, δέστε τις ζώνες σας, γιατί θα πεταχτείτε έξω από το όχημα.

 

Στο πρώτο μεταφράζει: ρώτα τον αν θυμάται καθόλου τη βραδιά που γαμήσαμε στη Βιέννη.

 

 

Στο δεύτερο σας έγραψα στο προηγούμενο μήνυμα: Έχει δει το charter για... chapter και έχει μεταφράσει το Lunar Charter of the Reformed Teamsters' Union (όπου Teamsters όπως γνωρίζετε, το συνδικάτο οδηγών φορτηγών των ΗΠΑ) με το παντελώς ακαταλαβίστικο και τρελό "κεφάλαιο εργασίας των Ανανεωμένων Συνδικάτων".

 

Ε, τι να πει κανείς;

[Darkchilde]

LOL τι να πέι κανείς...

[nikosal]

Μάλλον πρόκειται για τη χειρότερη και πιο παιδαριώδη μετάφραση όλων των εφ εποχών. Επισήμως δηλαδή.

[RaspK]

Somebody shoot me - no, shoot the translator!

[mmsoft]

Δυό κατορθώματα από 'Τα Καλύτερα Κόμικς':

1. Υπάρχει σε μια εικόνα ένα κατάστημα με επιγραφή 'Ζεστά Σκυλιά'.

2. Ο κυβερνήτης ενός πολεμικού σκάφους διατάζει 'Πολεμικοί σταθμοί! Εξαπολύσατε διαστημοτορπίλλη!'

 

Ειλικρινά θέλω να πιστεύω ότι τα 'hot-dogs' δεν είναι ζεστά σκυλιά!

Όσο για το 'Battle stations!' σημαίνει 'Πάρτε θέσεις μάχης!' ή κάτι τέτοιο.

 

Και ένα σχόλιο πέρα από τα μεταφραστικά τερατουργήματα:

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο μεταφραστής πρέπει να γνωρίζει πολύ καλά την γλώσσα-στόχο, αφού σε αυτή την γλώσσα διαβάζει ο αναγνώστης του, (ο οποίος πιθανώς δεν θα κάνει ποτέ αντιπαραβολή με το πρωτότυπο κείμενο). Υπάρχει όμως ένα ερώτημα εδώ : Αν ο συγγραφέας 'δεν γράφει πολύ καλά', πρέπει ο μεταφραστής να ωραιοποιήσει το κείμενο;

 

Επί συγκεκριμένου τώρα:

Υπάρχει ένας συγγραφέας που γράφει ιστορικά βιβλία και κάποια στιγμή αποφασίζει να γράψει εναλλακτική ιστορία. Μπράβο του και τον ευχαριστούμε! Όμως, για αρκετές σελίδες της νέας του απόπειρας δεν έχει αποφασίσει ποιό είναι το κατάλληλο ύφος, και το κείμενο είναι κάπως - πώς να το πω; - δύσκαμπτο. Ξαφνικά, αποφασίζει τι θέλει, και το κείμενο γίνεται ρευστό και πολύ ευχάριστο.

 

Μπορεί ο μεταφραστής να εξομαλύνει κατά κάποιο τρόπο το αρχικό κείμενο, ώστε να μη φανεί ο δισταγμός του συγγραφέα, ή πρέπει να μεταφράσει το ύφος πιστά, με κίνδυνο να αντιληφθεί ο αναγνώστης το άνισο αποτέλεσμα και να το αποδώσει σε μεταφραστική ανεπάρκεια;

 

Η προσωπική μου θέση είναι ότι πρέπει η μετάφραση να αποδίδει το ύφος και την διάθεση του συγγραφέα.

[Darkchilde]

Συμφωνώ απόλυτα. Ο μεταφραστής μεταφράζει δεν αλλάζει ένα κέιμενο. Δεν το κάνει πιο ρευστό ή ομαλό.

 

Ο μεταφραστής πρέπει να γνωρίζει πολύ καλά και τις δύο γλώσσες. Και την γλώσσα από την οποία μεταφράζει και την γλώσσα στην οποία μεταφράζει. Επίσης πρέπει να γνωρίζει το αντικείμενο το οποίο μεταφράζει. Δεν μπορεί ο καθένας να μεταφράσει ένα π.χ. ιατρικό κείμενο ή ένα κείμενο επιστημονικής φαντασίας. Ένα άλλο πρόβλημα είναι η ποίηση. Εκεί πρέπει ο μεταφραστής πρέπει να γμωρίζει λογοτεχνία ποίησης, την δουλειά του ποιητή και να έχει άριστη γνώση και των δύο γλωσσών. Εγώ θα έλεγα ότι η άριστη γνώση και των δύο γλωσσών θα έπρεπε να είναι απαραίτητη γενικώς. (Δεν μιλάω για ορθογραφικά λάθη' αυτά μπορούν να γίνουν από οποιονδήποτε κάποια στιγμή).

[trillian]

Χαχαχα - κι εσυ Νίκο που ξερεις τι έκαναν εκείνο το βράδυ στη Βιέννη; :tongue:

 

Κάτι σχετικό μ' αυτό που λέγαμε προηγουμένως, ότι πέρα από τη γνώση των γλωσσών, χρειάζεται και να χεις λιγο το νου σου για πράγματα που δε θα ξέρεις. Π.χ.

 

Όπως όλοι ξέρετε δε σκαμπάζω γρι από μεσαιωνικά όπλα και πανοπλίες . Πετυχαίνω λοιπόν μια φράση όπου περιγράφεται ένα φρούριο και λέει "ήταν γεμάτο από scorpions, spitfires and trebuchets". Όλοι ξέρουμε τι σημαίνει το scorpion, αλλά δε σας χτυπάει εδώ; Μπορεί να έχει σκορπιους, δε λέω, αλλά... κι έτσι έκανα μια έρευνα, και βρήκα ότι scorpion είναι ένα είδος βαλλίστρας. (βεβαια δεν ξέρω τι θα έκανα αν δεν ειχαμε την αγαπημενη μας wikipedia!).

[RaspK]

Κοίτα, ένας πραγματικά... «εμπνευσμένος» μεταφραστής θα έγραφε (θα μπορούσε, αν κι ελπίζω ότι δε θα δούμε κάτι τέτοιο εδώ): «ήταν γεμάτο από σκορπιούς, καταδιωκτικά αεροπλάνα της Αμερικανικής Αεροπορίας του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου, και γραμματοσειρές της Μάικροσοφτ...»

 

Το θέμα είναι ότι, ρεαλιστικότατα, θα μπορούσε να έχει μόνο scorpions, και τότε να δω τι θα γινόταν στο κείμενο - αν ήσουν τυχερή κι έλεγε αργότερα ότι: «οι σκορπιοί εξακόντιζαν τα τεράστια δόρατά τους, θερίζοντας κάθε σώμα που εφορμούσε προς τα τείχη,» θα είχες ενδείξεις για το τι παίζει... Σημειωτέον, κάπου είχα θίξει ότι έχουμε αναστρέψει, λόγω αντιδανείων, τις έννοιες του καταπέλτη και της βαλλίστρας (βαλλιστή) - φαντάζομαι ότι τα διάβασες κι αυτά μαζί στο εν λόγω θέμα της Wikipedia. Να πω εδώ ότι, τ' όνομα scorpion μοιράζεται ανάμεσα στη γνωστή αραχνίδα και την εξίσου γνωστή πολεμική μηχανή χάρη στο πολύ όμοιο σχήμα τους.

[trillian]

Ομολογώ ότι έχω κάποιο πρόβλημα, ναι, γιατί με το βαλλίστρα εννοούμε συνήθως το μεγάλο τόξο (ή έστω έτσι είναι στο βιβλίο) ενώ για τους καταπέλτες έχουμε (απ όσο ξέρω) μόνο μια λέξη. Η πλάκα είναι ότι το scorpion είναι αρχαίο ελληνικό όπλο... Λατινικά είναι balistae - αυτό το βαλλιστής που λες ισχύει ή είναι δόκιμο;

 

(ναι, κάνω λίγο hijack το θρεντ, το ξέρω )

 

Στη συγκεκριμένη πρόταση θα μου χτύπαγε και πάλι το scorpions, γιατί το βλέπει απ' έξω και όσο και να ναι θα ταν λίγο κουλό να βλέπει ένα φρούριο και το μονο που θα χει να σου πει είναι ότι είναι γεμάτο σκορπιους :tongue:

[Mort13]

Τα Spitfire ήταν της RAF old chap, όχι της Αμερικάνικης Αεροπορίας. ;)

Edited June 22, 2007 by Tauntaun13

[RaspK]

Κοίταξα το άρθρο, κι έχει όλα όσα θα σου έλεγα εγώ πολύ καλά διατυπωμένα. Όπως θα δεις και στην κεφαλίδα: "The ballista (Latin, from Greek ballistēs, from ballein 'to throw', plural ballistae)." Το θέμα είναι τα πράγματα κάπου εκεί περιπλέκονται (όπως επίσης θα δεις στο κείμενο), αφού υπάρχει ο βαλλιστής, ο καταπέλτης, ο γαστραφέτης, ο οξυβελής, ο όναγρος, και άσε τα να πάνε...

 

Αν πάμε στα ελληνικά, τ' όπλον είναι οι tower shields, άρματα τα arms, πέλτα η shield (εξού και πελταστός, μονάδα εφόδων που χρησιμοποιούσε ελαφριά πανοπλία και κράνος, ασπίδα και δόρυ στο Βυζάντιο), και άλλα - βλέπεις, όμως, ότι δεν εξυπηρετούν παρά μόνο στη μετάφραση ιστορικών βιβλίων. Από εκεί, όμως, βγαίνει η λέξη καταπέλτης (παραθέτω από το ακόλουθο link): "The first artillery piece to be invented as an immediate result of the Gastraphetes was the Oxybeles, which is Greek for “bolt shooter”. The Oxybeles was invented in 375 B.C. as a heavy base mounted weapon, it had the ability of being able to pierce most shields and armor up to a range of 400 meters, because of this the Greeks named all weapons of this type as katapeltes, Greek for shield piercer, this is where we get our word catapult."

 

 

Περισσότερα εδώ: Greco-Roman Artillery

 

 

Τέλος, ένα συγγνώμη στα Spitfire.

Edited June 22, 2007 by RaspK FOG

[Myron]

Γεια σας,

 

Γενικα θα συμφωνησετε οτι παντοτε ενα βιβλιο "χανει" οταν ειναι μεταφρασμενο σε σχεση με το πρωτοτυπο. Ειναι πολυ δυσκολο να αποδοθουν ολοι οι οροι στα ελληνικα και ακομα και αν γινει το αποτελεσμα θα ειναι κατωτερο του αναμενομενου.

Αυτο μπορει κανεις να το δει αν διαβασει το DUNE μεταφρασμενο απο την Anubis. Αν και δεν υπαρχουν λαθη στη μεταφραση δεν νομιζω οτι συγκρινεται με το πρωτοτυπο. Τουλαχιστον αυτο εισεσπραξα εγω.

Πιστευω οτι μερικοι μεταφρασμενοι οροι θα ακουγονται καπως αστειοι. Αληθεια, αν ξερει καποιος, πως μεταφραζεται η εκφραση FISH SPEAKER (ο στρατος του Leto II) απο το God Emperor of Dune?

[Mort13]

Ιχθυομιλήτρια.

[Nestor]

καλημέρα. Μιας και έγινε αναφορά για ιατρικές μεταφράσεις, μπορώ να πω ότι η γενική εντολή είναι το κείμενο να μεταφράζεται ως έχει. Δηλαδή, χωρίς αλλαγές οι οποίες μπορεί να αλλοιώσουν το νόημα. Συνήθως γίνεται και μια back translation απο δεύτερο μεταφραστή για να εντοπιστούν οι όποιες διαφορές. Δεν ξέρω αν ισχύει κάτι τέτοιο και στις μεταφράσεις λογοτεχνίας.

 

Η απορία όμως που μου γεννάται είναι το κατά πόσο ο μεταφραστής σκέφτεται αυτό που μεταφράζει. Αν ο ίδιος ήταν απλά αναγνώστης δεν θα τον ξένιζαν αυτές οι εκφράσεις; δεν μπορώ να πιστέψω πως ένας μεταφραστής ή ο επιμελητής δεν έχει ξανακούσει εκφράσεις που χρησιμοποιούνται συνέχεια, ιδιαίτερα στον κινηματογράφο. Αν μη τι άλλο δείχνει έλλειψη γενικής παιδείας και είναι δείγμα προχειρότητας.

Ίσως πάλι, τουλάχιστον τώρα, να στηρίζονται πολύ στα μεταφραστικά εργαλεία. Ας έχουμε όμως στο μυαλό μας ότι ο χώρος της επαγγελματικής μετάφρασης είναι γεμάτος απο ανθρώπους που το βρήκαν σαν επάγγελμα ανάγκης με εύκολη πρόσβαση αφού δεν υπάρχει κάποιος κανονισμός τυπικών προσόντων συν το ότι πολλοί εκδοτικοί οίκοι στηρίζονται σε "μεταφραστές".

Edited November 5, 2008 by Nestor

[araquel]

Πιστευω οτι μερικοι μεταφρασμενοι οροι θα ακουγονται καπως αστειοι. Αληθεια, αν ξερει καποιος, πως μεταφραζεται η εκφραση FISH SPEAKER (ο στρατος του Leto II) απο το God Emperor of Dune?

Ιχθυομιλήτρια.

Ιχθυόφωνη, νομίζω.

[Nestor]

Διαβάζοντας το Σάκος με Κόκαλα παρατήρησα πως ο μεταφραστής έχει αφήσει τη λέξη Drugstore, ως ντραγκστορ.. Αυτό μπορεί να θεωρηθεί δείγμα κακής μετάφρασης; βέβαια, η λέξη στο λεξικό που αντιστοιχεί είναι φαρμακοποικιλοπωλείο, δηλαδή φαρμακείο και κατάστημα γενικού εμπορίου.

Μια τέτοια "παράλειψη" μετάφρασης, δεν θα μπορούσε να αποδοθεί πιο ελεύθερα; Σαν φαρμακείο ή μίνι-μάρκετ, ή παντοπωλείο;

 

Το λέω αυτό σκεπτόμενος, πως κάποιος ο οποίος δεν έχει καθόλου γνώση αγγλικών, φυσικά δεν θα καταλάβει τι εννοεί με το ντραγκστορ, αλλά πιθανόν να βγάλει ενα συμπέρασμα με βάση τα συμφραζόμενα. Στην προκειμένη περίπτωση αυτά που αγόρασε ο χαρακτήρας τα βρίσκουμε σε ένα σουπερμάρκετ (εκτός ίσως απο το τεστ εγκυμοσύνης; κάνω λάθος εδώ;). Δεν θα ήταν υπέρ του κειμένου μια πιο ελεύθερη μετάφραση του συγκεκριμένου αντί να το αφήσουν ώς είναι και απλώς να το γράψουν με ελληνικούς χαρακτήρες;

[trillian]

Χμμ ομολογώ το ντράγκστορ δε με είχε πειράξει στο συγκεκριμένο σημείο, αλλά νομίζω έχεις δίκιο... Εγώ μάλλον θα το έκανα φαρμακείο, μιας και μπορεί να πουλάει και διάφορα άλλα είδη αλλά ένα ντράγκστορ είναι πάντα φαρμακείο...

 

Ίσως όμως θα μπορούσαν να το αφήσουν και ντράγκστορ, βάζοντας απλά ένα σ.τ.μ. Μεταγραφή χωρίς στμ είναι όντως λίγο κάπως. Δεν είναι ακριβώς κακή ούτε ακριβώς λάθος, ίσως απλά μη πετυχημένη.

Edited January 1, 2009 by trillian

[Nestor]

Καμιά φορά μερικά χτυπάνε στο μάτι λίγο πιο έντονα. Ναι, είχα ακόμη κάνει τη σκέψη πως θα μπορούσε κάλλιστα να το αφήσει και drugstore, πάλι με μια υποσημείωση.

[Nienor]

Αφού το ξεθάψατε να αναφέρω και κάτι που παρόλο που δεν το βρήκα πρόσφατα δε λέω να το ξεχάσω με τίποτα: στον Πόλεμο των Θεών (το American Gods του Gayman τέσπα) λέει κάπου για τους ήχους του βαλς του "Μπλε Δούναβη". Δηλαδή, οκ, δεν έχεις ξανακούσει πουθενά ότι εδώ στο Ελλάδα από τότε που μεταφράστηκε τον λέμε Γαλάζιο, άντε και οκ δεν έχεις και κανέναν να ρωτήσεις και σου φαίνεται και φυσιολογικό να το πεις έτσι. Αλλά σε εμένα που το ξέρω (όπως και στα υπόλοιπα πολλά εκατομμύρια Ελλήνων που δεν είναι καθόλου ανάγκη να έχουν κάποια σχέση με τη μουσική για να το ξέρουν) δε θα γίνεις ρεζίλι ρε παιδί μου αν δεν ασχοληθείς να μάθεις πως λένε το κωλ&*^&%&βαλς???

 

Τέσπα, γενικότερα η μετάφραση είναι λίγο για τα μπάζα, υπάρχουν παράγραφοι μέσα που δε βγάζεις νόημα ακόμα κι αν τις διαβάσεις πολλές φορές και δε θεωρώ πως είναι απόλυτα λάθος μετάφρασης αυτό, είναι που το βιβλίο μετά τη μετάφραση δείχνει πως δεν έχει περάσει ούτε μισό χέρι επιμέλεια. Οπότε, θα πρότεινα, αν δεν το έχετε διαβάσει ακόμα και διαβάζετε αγγλικά κείμενα να το προτιμήσετε στη γλώσσα του.

[Nestor]

Καμιά φορά παρατηρώ πως αυτό το στυλ των μη κατανοητών παραγράφων ή προτάσεων μπορεί να συμβεί σποραδικά, οπότε το ρίχνω στον επιμελητή. Απο την άλλη, με όλα αυτά τα μεταφραστικά εργαλεία που κυκλοφορούν, σκέφτομαι μήπως οι μεταφραστές είτε λόγω ανάγκης, χρονικής πίεσης, είτε γιατί δεν ξέρουν το εν λόγω είδος που μεταφράζουν πέφτουν σε λάθη.

 

Μιας και είχα αναφερθεί στο Σάκος με Κόκαλα, να επανέλθω και να γκρινιάξω λίγο ακόμη για ένα άλλο σημείο που μου χτύπησε στο μάτι. Γράφει μέσα για κάποια περαστικά αυτοκίνητα, και λέει, ενα Φορντ, ενα σεβρολετ, και ενα μπιμερ.. κάτσε ρε φιλε.. μπιμερ είναι τα BMW, θέλεις να το αφήσεις στην αργκό; κάντο μια μπέμπα..όλοι θα το καταλάβουν.. τώρα μπίμερ... τεσπα..

[dirkgently]

Kurt Vonnegut - Slaughterhouse Five (Σφαγείο Νο5) εκδόσεις Κέδρος.

 

Πήρα το Breakfast of Champions στα Αγγλικά και πορώθηκα, το τελείωσα αμέσως. Επέλεξα το επόμενο από Vonnegut να το πάρω μεταφρασμένο , λάθος απόφαση. Σε πολλά σημεία η μετάφραση σε χαλάει (ειδικά αν καταλάβεις την έκφραση που πήγε να μεταφραστεί...). Και από σχόλια φιλου μαθαίνω ότι έχει γίνει κακή δουλειά και στο Cat's Cradle του Vonnegut

Edited January 15, 2009 by dirkgently