Άρθρα για Science Fiction

[Darkchilde]

Τσεκάροντας παλιά posts βρίσκεις ενδιαφέροντα πράγματα και links που δεν πρέπει να χάνονται (πάλι με PM ότι άλλο βρείτε...) :

• Is Science Fiction More Realistic Than Fiction?
  
• Επιστημονική Φαντασία: Το ό,τι καλύτερο και ό,τι χειρότερο στην λογοτεχνία - Βλάσσης Ρασσιάς
  

Edited December 11, 2006 by Darkchilde

[Darkchilde]

ΤΖΕΪΜΣ ΜΠΑΛΑΡΝΤ

«Ο επόμενος Χίτλερ θα μοιάζει με κάποιον τηλεστάρ...»

 

Της ΒΙΚΗΣ ΤΣΙΩΡΟΥ

 

Ο ήπιος φασισμός είναι ο πιο απλός τρόπος για να καταστρέψουμε εντελώς τον δυτικό πολιτισμό, ισχυρίζεται ο Τζέιμς Τζ. Μπάλαρντ, συγγραφέας μυθιστορημάτων Επιστημονικής Φαντασίας, την οποία όμως έχει από καιρό «αποκηρύξει: «Ο επόμενος Χίτλερ δεν θα φορά μαύρο πουκάμισο», λέει στο περιοδικό «Νουβέλ Ομπσερβατέρ», «αλλά θα μοιάζει με κάποιον τηλεοπτικό παρουσιαστή από εκείνους που γοητεύουν τις νοικοκυρές. Θα πρόκειται για μια ηθελημένη υποταγή».

 

Ο Μπάλαρντ γεννήθηκε το 1930 στη Σανγκάη, όπου ο πατέρας του διηύθυνε μια μεγάλη αγγλική εταιρεία υφαντουργίας. Μετά το Περλ Χάρμπορ, το 1941, βρέθηκε έγκλειστος μαζί με την οικογένειά του σε ένα γιαπωνέζικο στρατόπεδο αιχμαλώτων, όπου έγραψε το μυθιστόρημα «Η αυτοκρατορία του Ηλιου», το οποίο μετέφερε στον κινηματογράφο, πολύ αργότερα, το 1987, ο Στίβεν Σπίλμπεργκ. Οταν επέστρεψε στην Αγγλία καταπιάστηκε με διάφορες δουλειές πριν αφοσιωθεί ολοκληρωτικά στη συγγραφή βιβλίων και ειδικότερα στα πρωτοποριακά ρεύματα της εποχής και της επιστημονικής φαντασίας. «Ο κρυστάλλινος κόσμος» («Εξάντας»), «Εκθεση Ωμοτήτων» («Απόπειρα») είναι βιβλία που σημάδεψαν μια στροφή στο έργο του με την καταγραφή των σύγχρονων ψυχώσεων που δημιουργεί η τεχνολογία. Οι υποθέσεις της «Πλημμύρας» («Αίολος») και του «Εκτός Ελέγχου» («Επιλογή») κινούνται στο πνεύμα των μυθιστορημάτων καταστροφής.

 

Ο ίδιος εξηγεί, σε συνέντευξή του στην εφημερίδα «Λιμπερασιόν», για ποιο λόγο εγκατέλειψε την Επιστημονική Φαντασία:

 

«Οταν άρχισα να γράφω, το 1956, το πρώτο μου διήγημα ήταν επιστημονικής φαντασίας. Στα τέλη της δεκαετίας του '60 σταμάτησα να ασχολούμαι μ' αυτό το λογοτεχνικό είδος. Το 1969 ο Αρμστρονγκ περπάτησε στο φεγγάρι και η Ε.Φ. πέθανε. Κατάλαβα πως το μακρινό Διάστημα, το μέλλον, δεν μ' ενδιέφερε πια. Αυτό που μ' ενδιαφέρει τώρα είναι τα επόμενα πέντε λεπτά. Οταν ήμουν πιτσιρίκι όλος ο κόσμος παθιαζόταν για το μέλλον. Ο κόσμος είχε γεμίσει από επιστημονικές ανακαλύψεις, νέα ναρκωτικά, την τηλεόραση. Σήμερα, δεν πιστεύουμε πως το μέλλον θα είναι πολύ διαφορετικό από το παρόν. Και ζούμε το σήμερα όπως τα παιδιά. Ο κόσμος έχει γίνει σαν παιδότοπος, προς μεγάλη ευχαρίστηση των μεγάλων επιχειρήσεων διασκέδασης και καταναλωτικών αγαθών. Οι υλικές ανέσεις είναι πολύ σημαντικότερες για τον άνθρωπο από ό,τι ήταν το 1954, δέκα χρόνια μετά τον πόλεμο. Ωστόσο η ζωή έχει γίνει πιο φτωχή και πιο συμβατική».

 

Λάθος προβλέψεις

 

Ο Μπάλαρντ, σε ένα πρόσφατο κείμενό του, στο περιοδικό «Νουβέλ Ομπσερβατέρ», μιλά και πάλι για την Ε.Φ. αλλά και για θέματα της επικαιρότητας:

 

«Οι περισσότερες προβλέψεις της Επιστημονικής Φαντασίας αποδείχτησαν ψεύτικες. Τα διαπλανητικά ταξίδια, η απείκονιση μακρινών πλανητών, πάνω στο πρότυπο των μεγάλων ανακαλύψεων της Αναγέννησης, ήταν ένα από τα μεγάλα όνειρα του 20ού αιώνα, μέχρι να διαπιστώσουμε πως οι περισσότεροι πλανήτες δεν ήταν προσβάσιμοι στον άνθρωπο. Βεβαίως ο Wells είχε προβλέψει την ατομική βόμβα και άλλοι συγγραφείς την υπερκαταναλωτική κοινωνία. Αλλά γενικώς η Ε.Φ. διαψεύστηκε, αν και γνώρισε μια σύντομη χρυσή εποχή στη δεκαετία του '50 και του '60, όπου ο φόβος ενός πυρηνικού πολέμου την υποχρέωσε να ενηλικιωθεί και αυτό το λογοτεχνικό είδος συγκέντρωσε τους καλύτερους συγγραφείς. Σήμερα η Ε.Φ. αποτελεί μέρος της μαζικής διασκέδασης και αποφεύγει τα περισσότερα προβλήματα που βρίσκουμε μπροστά μας: τη σύγκρουση μεταξύ Ισλάμ και Δύσης, την τυρανική υπερκατανάλωση, τη θριαμβευτική επικράτηση του υλισμού σε μια Ευρώπη που δεν πιστεύει πια στις αξίες της ούτε στους ηγέτες της και όπου η πολιτική έχει γίνει μια απάτη σαν τόσες άλλες... Για μένα η Ε.Φ έχει πεθάνει.

 

Υπάρχει μέλλον; Κατά την άποψή μου όχι. Το μέλλον ψυχορραγεί. Ισως από τότε που εξερράγη το διαστημόπλοιο Τσάλεντζερ καταστρέφοντας την μεγάλη ελπίδα να ξεκολλήσουμε από τη Γη. Από εκείνη την ημέρα η ανθρωπότητα σταμάτησε να ονειρεύεται και δεν της απέμεινε παρά μόνο το shopping. Οι άνθρωποι δεν σκέπτονται παρά μόνο τις επόμενες διακοπές τους! Αυτό που τους λείπει είναι η επιθυμία του μέλλοντος.

 

Επηρεάστηκα πολύ από τον Ουέλς, τον Χάξλεϊ και τον Οργουελ. Οι προβλέψεις του Χάξλεϊ αποδείχτηκαν πιο σωστές από αυτές του Οργουελ, του οποίου το "1984" περιέγραφε κυρίως τη σταλινική κατάσταση. Ως καλός σοσιαλιστής φοβόταν μην τυχόν ο κομμουνισμός μεταδοθεί στη Δυτική Ευρώπη. Ομως ο Χάξλεϊ οραματίστηκε τις ομογενοποιημένες κοινωνίες, την απόδραση μέσα από τα ναρκωτικά, την κλωνοποίηση, όπως και την ιδέα της εκμετάλλευσης του εγκεφαλικού δυναμικού με τη χρήση παραισθησιογόνων -μια προφητική διαίσθηση. Γιατί άραγε η Βρετανία έβγαλε αυτούς τους τρεις συγγραφείς; Αναμφίβολα γιατί αντιδρά στην αλλαγή και αυτοί οι συγγραφείς επαναστάτησαν σε όλη αυτή την ακινησία.

 

Τεχνολογική βαρβαρότητα, χειραγώγηση από τα ΜΜΕ, εκθειασμός της διασκέδασης είναι πράγματα που μας απειλούν. Ο δυτικός πολιτισμός έχει ξαναγυρίσει σε νηπιακή κατάσταση. Είμαστε παιδιά πλουσίων που πλήττουν μέσα σε πλήθος παιχνιδιών. Είναι πολύ επικίνδυνο: συνεχώς προκαλούμαστε να σπάσουμε τα παιχνίδια. Και για να τα σπάσουμε όλα, ο ήπιος φασισμός είναι ο πιο εύκολος τρόπος.

 

Οταν οι άνθρωποι διαπιστώνουν σε μη συνειδητό επίπεδο πως το μεγάλο όραμα του Διαφωτισμού από την εποχή του Νεύτωνα και του Βολτέρου, αυτό δηλαδή της ορθής διακυβέρνησης, έχει πεθάνει, ας πούμε μετά την 11η Σεπτεμβρίου, δεν έχουν πολλές επιλογές παρά μόνο μεταξύ του φανατισμού και του μηδενισμού. Το σχέδιο του Διαφωτισμού απέτυχε. Η λογική δεν μπορεί να εμποδίσει τους νεαρούς Γάλλους των προαστίων να καίνε αυτοκίνητα για πλάκα και να μιλούν γι' αυτά στην τηλεόραση. Η λογική είναι αδύναμη να συμπεριλάβει τη βία των πόλεων που έχει κατακλύσει τη Μεγάλη Βρετανία. Πριν από έξι μήνες, σε μια υπόγεια διάβαση κοντά στο σταθμό του Βατερλό, τέσσερις έφηβοι επιτέθηκαν σε περαστικούς βιντεοσκοπώντας στο κινητό τους τη δράση τους. Τελικά σκότωσαν με κλωτσιές έναν άντρα τριάντα περίπου ετών. Αυτοί οι νέοι παίζουν επικίνδυνα παιχνίδια θέλοντας να ανακαλύψουν μια σκοτεινή περιοχή του εγκεφάλου τους που θα μπορούσαμε να τη χαρακτηρίσουμε ψυχοπαθολογική. Από αυτήν αντλούν ευχαρίστηση. Οι σύγχρονες κοινωνίες μοιάζουν με αυτοκίνητα που έχουν εξαιρετικές αναρτήσεις και είναι σχεδιασμένα ώστε να απορροφούν τις πιο ισχυρές συγκρούσεις, διατηρώντας τη σταθερότητά τους. Είμαστε ασφαλείς όσο δεν βγαίνουμε από το αυτοκίνητο. Το "γοητευτικό" σ' αυτή την περίπτωση είναι πως η βία είναι "δωρεάν", σαν μια πρόκληση στη λογική. Αυτή είναι η παράλογη πραγματικότητα του 21ου αιώνα που προσπαθώ να περιγράψω στο βιβλίο μου "Ανθρωποι του Μιλένιουμ"». (Στα ελληνικά κυκλοφόρησε το 2004 από τις εκδόσεις «Ποταμός»).

 

Καθόλου αβρός με τη χώρα του και ιδιαίτερα με τους πολιτικούς της, ο Μπάλαρντ συνεχίζει:

 

«Με το πέρασμα του χρόνου έγινα ένας συγγραφέας όλο και πιο πολιτικός. Ο Μπλερ είναι ένα ηθοποιός που γοήτευσε τους Βρετανούς με την αστική του ευγένεια. Είναι ένας ψευτοσοσιαλιστής. Παλαιότερα λάτρευα τη Μαργκαρετ Θάτσερ - ιδίως σεξουαλικά! Ηταν μια μορφή αυστηρής γκουβερνάντας, πολύ διεγερτική για τα αγοράκια... Ομως σήμερα οι ιδέες μου εξελίχθηκαν προς τα αριστερά. Η σχέση μου με τη Βρετανία ήταν πάντα αρκετά περίπλοκη. Εφτασα σ' αυτή τη χώρα όταν ήμουν δεκαπέντε χρόνων, το 1946 και ήταν μεγάλο σοκ για μένα. Ανακάλυψα ένα σύστημα κοινωνικών τάξεων η περιπλοκότητα του οποίου δεν είχε τίποτα να ζηλέψει από την Ιαπωνία του 17ου αιώνα. Επρεπε να ήσουν ανθρωπολόγος για να καταλάβεις τη λειτουργία αυτής της κοινωνίας και της γλώσσας της. Αν χρησιμοποιούσες τη λέξη «καμπινές» αντί για «τουαλέτα» ήταν αρκετό για να σε κατατάξουν στην κατηγορία των παριών. Δεν μπορούσαμε να επικοινωνήσουμε παρά μόνο με ανθρώπους της ίδιας τάξης. Και αυτές οι κατηγοριοποιήσεις δεν έχουν εξαλειφθεί».

 

Βρισκόμαστε στο «1984»

 

Οσο για τα νέα μέτρα που έχει λάβει η βρετανική κυβέρνηση, μετά τις επιθέσεις φανατικών ισλαμιστών στο Λονδίνο, προκειμένου να προληφθούν παρόμοιες πράξεις, να τι λέει:

 

«Το Λονδίνο είναι η πόλη όπου οι βιντεοπαρακολουθήσεις έχουν αναπτυχθεί περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη πόλη στην Ευρώπη. Είναι φοβερό. Νομίζει κανείς ότι βρισκόμαστε στο "1984". Είμαι έκπληκτος που κανένας δεν διαμαρτύρεται. Το ηλεκτρονικό σύστημα παρακολούθησης το οποίο έχει εγκαταστήσει ένας αριστερός δήμαρχος επιτρέπει πρακτικά να εντοπίζεται ο οποιοσδήποτε οποτεδήποτε. Η παθητικότητα της κοινής γνώμης απέναντι σ' αυτό το θέμα είναι μια νέα απόδειξη του μαζοχισμού της. Η ηλεκτρονική παρακολούθηση έχει επεκταθεί στην επαρχία, ακόμη και στα "καλά" προάστια. Οι κάμερες σίγουρα συνέβαλαν στη σύλληψη υπόπτων για τη βομβιστική επίθεση στο μετρό του Λονδίνου, αλλά αυτή είναι μια ακραία περίπτωση που δεν μπορεί να δικαιολογήσει τη γενικευμένη χρήση αυτού του μέσου. Το τίμημα που θα πληρώσουμε θα είναι μεγάλο. Οπου και να βρίσκεστε στο Λονδίνο, βιντεοσκοπήστε. Ενα τέτοιο σύστημα, που μπορεί να χρησιμοποιηθεί και καταχρηστικά, θα μπορούσε εύκολα να το εκμεταλευτεί ένα ολοκληρωτικό καθεστώς. Σύντομα οι Βρετανοί θα υποχρεωθούν να βγάλουν ταυτότητες στις οποίες θα καταγράφονται όλα τα βιομετρικά τους στοιχεία, αλλά και το ποινικό τους μητρώο, οι ασθένειές τους και οι τραπεζικές τους συναλλαγές. Η κυβέρνηση θα μπορεί να γνωρίζει τα πάντα για εμάς. Και κανείς δεν διαμαρτύρεται, κανείς δεν το αντιλαμβάνεται. Σαν υπνοβάτες, τους αφήνουμε να μας κλείσουν σε μια φυλακή φτιαγμένη από εμάς τους ίδιους».

 

 

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 28/02/2006

 

Copyright © 2006 Χ. Κ. Τεγόπουλος Εκδόσεις Α.Ε.