ARTICLE 12 λόγοι επιλογής ή απόρριψης της οπτικής γωνίας

[Naroualis]

Ό,τι είναι η κάμερα, το πλάνο για μια ταινία κινηματογραφική, είναι και η οπτική γωνία (στο εξής ΟΓ) για ένα κείμενο. Η επιλογή της μπορεί να έχει τις ίδιες ακριβώς επιπτώσεις στο κείμενο όπως η φωτογραφία μιας ταινίας. Μπορεί να την κάνει μαγική ή μπορεί να την καταβαραθρώσει.

 

Η οπτική γωνία είναι η εικόνα που εσύ ως συγγραφέας παρέχεις στον αναγνώστη σου. Αναλόγως του φίλτρου που θα βάλεις μπορείς να τον γοητεύσεις ή να τον απογοητεύσεις. Και ξέρεις, ο αναγνώστης είναι παράξενο ζωάκι. Αν τον απογοητεύσεις τότε δε θα σου το συγχωρήσει ποτέ. Μπορεί να σε ξαναδιαβάσει, αλλά θα δυσκολευτείς να τον ξανακερδίσεις.

 

Παρά που ο τίτλος του άρθρου λέει για λόγους επιλογής ή απόρριψης ΟΓ, στην πραγματικότητα θα κοιτάξω να γράψω και μερικά πράγματα που πρέπει ή δεν πρέπει να κάνεις, αφού επιλέξεις την συγκεκριμένη ΟΓ. Το άρθρο λοιπόν θα έχει λίγο διαφορετική δομή αυτή τη φορά. Ελπίζω να το κάνω να δουλέψει.

 

 

Standard Disclaimer: όλα όσα ακολουθούν δεν είναι τυφλοσούρτης. Καλείστε πριν τα εφαρμόσετε, να τα σκεφτείτε καλά και να πειραματιστείτε μαζί τους. Επίσης, και πάαααρα πολύ σημαντικό, μην ξεχνάτε ποτέ ότι αυτή είναι η προσωπική μου γνώμη, για την οποία α) διατηρώ το δικαίωμα να την αλλάξω στην πορεία της συζήτησης (εφόσον κάποιος φέρει τα κατάλληλα επιχειρήματα) και β) μπορεί να μην εξυπηρετεί τις δικές σας ανάγκες και τη δική σας ιδιοσυγκρασία. You have been warned.

 

 

12 λόγοι επιλογής ή απόρριψης της οπτικής γωνίας

 

1) ΟΓ Παντογνώστη Αφηγητή

 

Όταν η αφήγηση γίνεται σε τρίτο πρόσωπο, το οποίο πρόσωπο φαίνεται να ξέρει τα πάντα σχετικά με τους χαρακτήρες και την πλοκή.

 

Να τη διαλέξεις γιατί:

Γιατί θες να τα πεις όλα. Γιατί θες να τα δείξεις όλα. Γιατί έχεις άλλα πράγματα να σε δυσκολεύουν και δε θες να μπλέξεις με το τι πρέπει και τι δεν πρέπει να ξέρει ή να μην ξέρει ο ήρωάς σου. Γιατί είναι κάπως παλαιομοδίτικη ΟΓ και θες να δώσεις αυτή τη ρουστίκ αίσθηση στο γραπτό σου. Γιατί δεν είσαι και πολύ σίγουρος ότι θα τα καταφέρεις με άλλες ΟΓ. Γιατί είναι το πρώτο σου γραπτό και καλό θα ήταν να ξεκινήσεις από τα εύκολα.

 

Να μην τη διαλέξεις γιατί:

Γιατί, εεεε, γιατί είναι παλαιομοδίτικη. Γιατί θες να φέρεις τον ήρωά σου προ εκπλήξεως και τον αναγνώστη σου επίσης. Γιατί θες να δοκιμάσεις κάτι πιο δύσκολο από πλευράς τεχνικής. Γιατί δε θες να μπεις σε ΟΛΑ τα κεφάλια που μας παρουσιάζεις, ακόμη και στα πιο ασήμαντα, ακόμη και για μια μόνο στιγμή.

 

 

Πες «Ναι»

• Στο άπλωμα των περιγραφών. Έχεις ευρυγώνιο φακό, χρησιμοποίησέ τον.
• Στις λεπτομέρειες. Μπορείς να πεις και πράγματα που ένας νορμάλ άνθρωπος δε θα πρόσεχε.
• Στο παιχνίδι με το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον.
• Στη δύναμή σου! Είσαι ο παντογνώστης!

Πες «Όχι»

• Στα σπόιλερ. Μην το κάνεις στο κείμενό σου αυτό το κακό.
• Στη ντοπιολαλιά, στους ιδιωματισμούς και την εκτός χωροχρόνου γλώσσα, όταν μιλάει ο αφηγητής.
• Μην το παρακάνεις με τις περιγραφές και τις λεπτομέρειες. Παν μέτρον και τα λοιπά.
• Στην άμεση αναφορά στον αφηγητή. Μη μας βγάζεις από την αφήγηση, θυμίζοντάς μας ότι υπάρχεις.

 

 

2) ΟΓ Πρώτου Προσώπου

 

Όταν η αφήγηση γίνεται σε πρώτο πρόσωπο.

 

Να τη διαλέξεις γιατί:

Γιατί ενδιαφέρεσαι και θες κι εμείς να ενδιαφερθούμε μόνο για τον κεντρικό σου χαρακτήρα. Γιατί γνωρίζεις πολύ καλά τις σκέψεις και τα συναισθήματά του και μπορείς να παίξεις άφοβα με αυτά. Γιατί του επιφυλάσσεις εκπλήξεις και προδοσίες και δε θες να μας το πεις εκεί που γίνονται, αλλά εκεί που εκείνος τις μαθαίνει. Γιατί έχεις λύσει εκείνο το ρημάδι το αιώνιο πρόβλημα της ΟΓ Πρώτου Προσώπου: ποιος τα λέει αυτά, γιατί τα λέει και πού τα λέει.

 

Να μην τη διαλέξεις γιατί:

Κύριος λόγος και ο πιο σημαντικός, γιατί δε γνωρίζεις καλά το υπόβαθρο του ήρωά σου. Δεν ξέρεις πώς ζουν κι εκφράζονται οι ορεσίβιοι στα Απαλάχια Όρη ή οι γιάπηδες της Νέας Υόρκης, μην τους δώσεις φωνή, γιατί θα καταντήσουν γελοίοι κι αυτοί κι εσύ. Γιατί προτίθεσαι να μας περιγράψεις και πράγματα που ο κοινός νους θα τα ξεχνούσε εντός λίγων ωρών, πχ. τα ακριβή λόγια μιας συζήτησης ή τις λεπτομέρειες ενός φορέματος ή πράγματα που ο ήρωάς σου θα έβρισκε αδιάφορα (πχ, ένας ντετέκτιβ που θυμάται επακριβώς το όνομα ενός βερνικιού νυχιών). Μην διαλέξεις αυτήν την ΟΓ, αν ξέρεις ότι τον τύπο μπορεί και να τον βαρεθείς κάποια στιγμή. Δε θα έχεις τη δυνατότητα να αλλάξεις τον αφηγητή σου στη μέση της διήγησης.

 

 

Πες «Ναι»

• Στη ντοπιολαλιά, στους ιδιωματισμούς, στην αργκό.
• Στην προσωπική φωνή του αφηγητή. Κάθε άνθρωπος έχει τα δικά του κολλήματα, τις δικές του εκφράσεις.
• Στην απουσία σιγουριάς όταν μιλάς για άλλους. Κάνε φίλες σου λέξεις όπως «έμοιαζε», «φάνηκε», «έδειξε».
• Στην απουσία σιγουριάς ακόμη κι όταν μιλάς για τον ήρωά σου! Ποιος ξέρει τόοοοσο καλά τον εαυτό του που να μην εκπλήσσεται από αυτά που αυθορμήτως κάνει;

Πες «Όχι»

• Στην παρόρμηση να το παίξεις (ο ήρωάς σου δηλαδή) μάγκας. Είναι πασσέ.
• Στις λέξεις που δηλώνεις σιγουριά. Ξέχνα τα «θύμωσε» και παίξε με τα «έδειξε να θυμώνει».
• Στις λιποθυμικές τάσεις του ήρωά σου, ειδικά όταν μια λιποθυμία σε βολεύει. Άσε τον να λιποθυμήσει όταν το επιβάλει η πλοκή, κι όχι όταν δεν ξέρεις τι άλλο να κάνεις ή όταν θες να «τρέξεις» λίγο την κατάσταση από χρονικής άποψης.
• Στην ευκολία που σου παρέχει η γραφή, όταν ο ήρωάς σου σε παρασέρνει. Να θυμάσαι ότι εσύ ορίζεις τι του συμβαίνει κι όχι το αντίστροφο.*

 

 

 

3) ΟΓ Δευτέρου Προσώπου

 

Όταν η αφήγηση γίνεται σε δεύτερο πρόσωπο, σαν ο αφηγητής να απευθύνεται άμεσα στον αναγνώστη.

 

Να τη διαλέξεις ή να μην τη διαλέξεις γιατί:

Γιατί δεν είσαι ακόμα έτοιμος να πουλήσεις την ψυχή σου στο διάβολο για να τα καταφέρεις. Μην το κάνεις αν ο αφηγητής σου κι αυτός στον οποίο απευθύνεται δεν είναι προσεκτικά επιλεγμένοι, ώστε να δικαιολογείται ένα τέτοιο σκότωμα. Κάν’ το μόνο αν θες να δοκιμάσεις τις δυνάμεις σου. Κάν’ το ο γνωρίζοντας ότι πιθανότατα θα αποτύχεις τις πρώτες χίλιες φορές και ίσως να το πετύχεις στη χιλιοστή πρώτη, ίσως και όχι. Δεν ξέρω τι άλλο να σου πω, αυτή η τεχνική με τρομάζει πιο πολύ κι από το Ring το γιαπωνέζικο.

 

 

4) ΟΓ Τρίτου Προσώπου “Camera On Shoulder”

 

Όταν η αφήγηση γίνεται μεν σε τρίτο πρόσωπο, αλλά φαίνεται να ακολουθεί έναν μόνο από τους χαρακτήρες.

 

Να τη διαλέξεις γιατί:

Θες να μας δώσεις μια αίσθηση FPS**. Θες να παρακολουθείς τον ήρωά σου αλλά δε θες να μας πεις και τι νιώθει. Να την προτιμήσεις γιατί είναι εξίσου εύκολη στη γραφή με τον Παντογνώστη Αφηγητή (με την έννοια ότι δεν υπάρχουν και πολλά τζιζ πράγματα να κάνεις). Γιατί δε θες να ξέρουμε τι σκέφτονται οι δευτεραγωνιστές. Γιατί ο ήρωάς σου είναι ένας serial killer και δε θες να μας κάνεις να ταυτιστούμε μαζί του.

 

Να μην τη διαλέξεις γιατί:

Γιατί έχει το κακό συνήθειο να αποστασιοποιεί τον αναγνώστη από τον ήρωα.. Μπορεί να τον κάνει συνοδοιπόρο αλλά όχι σύντροφο. Μην την διαλέξεις αν τα συναισθήματα ενός ήρωα είναι σημαντικά για την πλοκή –εκτός αν τα καταφέρνεις πια τόοοοσο καλά με το «show, don’t tell».

 

 

Πες «Ναι»

• Στην κινηματογραφική «λήψη».
• Στην παντελή απουσία σκέψεων εκ μέρους του ήρωά σου.
• Στη χρήση της λεπτομέρειας με μέτρο.
• Στην ταχύτητα. Σπιντάρισε τα πράγματα, για να μη βαρεθούμε.

Πες «Όχι»

• Στην απομάκρυνση της «κάμερας» από τον ήρωά σου. Θυμήσου, αυτόν ακολουθείς και κανέναν άλλο.
• Στην στεγνή αντιμετώπιση του ήρωά σου. Αν μιλάς γι’ αυτόν εντελώς ξερά, μπορεί και να τον βαρεθούμε.
• Στην παντελή απουσία συναισθημάτων. Το ότι δεν τα μαθαίνουμε πρώτο χέρι δε σημαίνει ότι δεν έχει και συναισθήματα, ο καημένος.
• Στις φάσεις που θυμίζουν στον αναγνώστη ότι υπάρχει μια «κάμερα». Μας πετάει έξω από την ανάγνωση και μας ξενερώνει.

 

 

 

5) ΟΓ Τρίτου Προσώπου με “Surface Thoughts”

 

Όταν η αφήγηση γίνεται μεν σε τρίτο πρόσωπο, αλλά φαίνεται να ακολουθεί έναν μόνο από τους χαρακτήρες, γνωρίζοντας επιπλέον και τις επιφανειακές του σκέψεις, τη λογική του.

 

Να τη διαλέξεις γιατί:

Όταν ο ήρωάς σου είναι κάποιος ρηχός έφηβος που δεν ξέρει από ψυχανάλυση. Επίσης αν σε ενδιαφέρει περισσότερο να ερευνήσεις τη λογική του ήρωά σου κι όχι τα συναισθήματά του. Να τη διαλέξεις γιατί δεν σε πειράζει το μονοπλάνο. Αφέσου στη φωνή του, δε χρειάζεται να τον καλλωπίζεις. Επίσης –και πολύ σημαντικό αυτό-, με αυτήν την ΟΓ μπορείς να κάνεις το δυσκολότερο όλων: να φτιάξεις έναν ήρωα του οποίου η ΟΓ είναι συνειδητά αναξιόπιστη. Να πεις δηλαδή μια ιστορία, στην οποία ο αναγνώστης σου δεν ξέρει αν αυτά που του λες μέσα από τις σκέψεις του ήρωα είναι αληθινά ή αν ο ήρωας βλέπει τα πράγματα υπό κάποιο παραμορφωτικό πρίσμα.

 

Να μην τη  διαλέξεις γιατί:

Και πάλι, μην το κάνεις αν δεν ξέρεις τον ήρωά σου καλά. Επίσης μην μπλέξεις μ’ αυτήν την ΟΓ αν σχεδιάζεις να εμβαθύνεις στην κατάσταση του ήρωά σου. Μη γίνεσαι μελοδραματικός, αυτού του είδους η αφήγηση ρέπει προς το μελόδραμα κι αυτό πρέπει να το αποφύγεις πάσει θυσία.

 

 

Πες «Ναι»

• Στα ειρωνικά σχόλια. Οι άνθρωποι επιφανειακά είναι συνήθως γεμάτοι κακιούλες.
• Ξέρε καλά και σε βάθος τη λογική του ήρωά σου, το πώς αντιλαμβάνεται τον κόσμο και τη θέση του σ’ αυτόν και πώς τον ερμηνεύει..
• Κράτα την προσωπική φωνή του ήρωά σου για τις σκέψεις του και στην υπόλοιπη αφήγηση κάνε την με απλή γλώσσα. Να ξεχωρίζει  το ένα από το άλλο.
• Στους έξυπνους τρόπους να μαθαίνει –κι εμείς μαζί του- πράγματα που δεν, επαναλαμβάνω, δεν θα μπορούσε να τα ξέρει..

Πες «Όχι»

• Στο να μας τα εξηγείς όλα. Οι σκέψεις ενός ανθρώπου όχι απλά έχουν το δικαίωμα αλλά επιβάλλεται να είναι μπερδεμένες.
• Στο μελόδραμα. Επιφανειακές σκέψεις +μελόδραμα = γελοιότητα. Δες και τα meme που λέγονται First World Problems, για να καταλάβεις τι εννοώ.
• Στην εμφάνιση των σκέψεων του ήρωα σε πρώτο πλάνο. Δώσ’ τες μας διακριτικά.
• Στην απογοήτευση, αν δε σου βγει με την πρώτη. Δεν είναι εύκολη ΟΓ, οπότε ψυχραιμία και δουλειά.

 

 

 

6) ΟΓ Τρίτου Προσώπου με “Deep Thoughts”

 

Όταν η αφήγηση γίνεται σε τρίτο πρόσωπο, αλλά φαίνεται να ακολουθεί έναν μόνο από τους χαρακτήρες, γνωρίζοντας σε βάθος τον ψυχικό του κόσμο και όλες τους τις αντιφάσεις.

 

Να τη διαλέξεις γιατί:

Γιατί ξέρεις πολύ καλά τον ήρωά σου, αλλά δε θες να μιλάει συνέχεια. Γιατί δε σου φτάνει να μην ξέρουμε τι σκέφτονται οι δευτεραγωνιστές, πρέπει να μας μπλέξεις και με το τι ΝΟΜΙΖΕΙ ο ήρωας ότι σκέφτονται. Γιατί δε θες να σου βγουν τα μάτια με μια ΟΓ Δευτέρου Προσώπου, αλλά και γιατί οι Παντογνώστες Αφηγητές και οι ΟΓ Πρώτου Προσώπου είναι σχετικά εύκολες τεχνικές για σένα. Γιατί οι ήρωές σου είναι τα παιδάκια σου τα χαϊδεμένα και δε μπορείς στιγμή μακριά τους.

 

Να μην τη διαλέξεις γιατί:

Αν δεν έχεις γνώσεις έστω ελάχιστες, έστω εμπειρικές, ψυχολογίας. Έχει τα ίδια προβλήματα με την ΟΓ Πρώτου Πρόσωπου, πρέπει να ξέρεις τι λες και γιατί, συν το ότι εδώ οι μπούρδες που λες χρεώνονται σε σένα κι όχι στον ήρωά σου. Επίσης μη σε απορροφά ο ήρωάς σου. Και οι δευτεραγωνιστές πρέπει να είναι εξίσου καλά σκιαγραφημένοι.

 

 

Πες «Ναι»

• Στην πικάντικη γλώσσα. Δεν είναι Παντογνώστης Αφηγητής, μοιάζει περισσότερο με τη φωνή που θα είχε ο ήρωας αν μιλούσε σε πρώτο πρόσωπο..
• Στον ανθρώπινο παραλογισμό. Για την ακρίβεια βούτα με το κεφάλι σε αυτόν.
• Στην ξεδιάντροπη χρήση πραγμάτων και συμπεριφορών που έχεις δει σε γνωστούς ή φίλους σου, σε πραγματικές συμπεριφορές που συναντάς στην καθημερινότητά σου.
• Στο «show, don’t tell» για όλους τους υπόλοιπους ήρωες πλην εκείνου που ακολουθείς.

Πες «Όχι»

• Στην ανεμελιά. Μην το πάρεις αψήφιστα. Δεν είναι εύκολο.
• Στα γλιστρήματα. Μην ξεφεύγεις από την ΟΓ που διάλεξες.
• Στην στράτευσή σου. Εσύ είσαι ο αφηγητής, απαγορεύεται η στράτευση. Ο ήρωάς σου από την άλλη μπορεί να είναι όσο στρατευμένος θέλει.
• Στη μονομανία. Υπάρχουν κι άλλοι χαρακτήρες στην ιστορία σου εκτός από εκείνον που ακολουθούμε.

 

 

 

7) Εναλλασσόμενη ΟΓ

 

Όταν η αφήγηση γίνεται μεταξύ πολλών διαφορετικών ΟΓ.

 

Να τη διαλέξεις ή να μην τη διαλέξεις γιατί:

Αν τίποτε από τα παραπάνω δεν σε ικανοποιεί, τότε η λύση είναι η εναλλασσόμενη ΟΓ. Εδώ μπορείς να κάνεις κυριολεκτικά ό,τι θέλεις, να συνδυάσεις όποια ΟΓ σου αρέσει με οποιαδήποτε άλλη, αλλά προσοχή! Μόνο αν έχεις αρκούντως εξασκηθεί σε όσες ΟΓ χρησιμοποιήσεις και μόνο αν νιώθεις σίγουρος ότι μπορείς έτσι να ζογκλάρεις την πληροφορία σου καλύτερα. Στην τελική όποια ΟΓ κι αν διαλέξεις, μην ξεχνάς ποτέ ότι εσύ είσαι ο αφηγητής κι εμείς έχουμε από σένα την απαίτηση να μας μαγέψεις με τις ιστορίες σου. Όλα τα υπόλοιπα είναι απλά τεχνικούρες.

 

 

 

 

 

Προηγούμενα θέματα:

 

α) 12 πράγματα που χρειάζεσαι για να ξεκινήσεις να γράφεις
β) 12 τρόποι να προσεγγίσεις μια ιδέα
γ) 12 τρόποι να προσεγγίσεις την κοσμοπλασία σου
δ) 12 πράγματα που πρέπει να ξέρεις για τον ήρωά σου
ε) 12 τρόποι προσέγγιης της πλοκής

 

 

 

 

 

 

*Κοιτά, αυτό που είπα εδώ, είναι μάλλον βλακεία. Πολλοί, ακόμη κι εγώ η ίδια, θα σου πούμε ότι δεν υπάρχει ευτυχέστερο ατύχημα από τη στιγμή που ένας ήρωάς σου θα πάρει την πλοκή και τη μοίρα του στα χέρια του και θα σε γράψει στα παλαιότερα των υποδημάτων του. Από τη μια. Από την άλλη, οι περισσότεροι χαρακτήρες που πλάθουμε είναι απλά πιόνια στα χέρια μας. Οπότε κράτα αυτούς τους τελευταίους με σιδερένια πειθαρχία κι όταν εμφανιστεί ο ρέμπελος, ε, τότε, λυπάμαι δεν έχω άλλη συμβουλή να σου δώσω, από το να τον αφήσεις να κάνει ό,τι θέλει. Μόνο σε καλό μπορεί να σου βγει κάτι τέτοιο.

 

**FPS: First Person Shooter. Παιχνίδια υπολογιστή που η κάμερα σου δείχνει ότι βλέπει ο χαρακτήρας τον οποίο παίζεις.

 

 

Edit: NOT First Person Shouter. Thanks, Sonya.

Edited October 9, 2013 by Naroualis

[Cassandra Gotha]

Εγώ συνήθως αλλάζω οπτική γωνία τρίτου προσώπου, δηλαδή το πάω από camera on shoulder μέχρι deep thoughts ασυνείδητα, επειδή πάει κάπως μόνο του.   Σε μεγάλα κείμενα. Σε μικρότερα θέλω να πιστεύω ότι το ελέγχω.

[mman]

Θα πρόσθετα ότι όποια ΟΓ και να διαλέξουμε, θα πρέπει να μείνουμε πιστοί στο βάθος εστίασης καθ' όλο το έργο. Δεν μπορούμε δηλαδή, να αλλάζουμε κατά βούληση ή κατά λάθος το βάθος της εστίασής μας. Μπορούμε δηλαδή, αλλά είναι τόσο δύσκολο να δουλέψει σωστά, που προσωπικά θα πρότεινα για ευκολία να το θεωρούμε no-no. Το ίδιο ισχύει και για το αν έχουμε παντογνώστη αφηγητή. Τον παντογνώστη ή τον έχεις απ' την αρχή ή καθόλου.

Τα παραπάνω δεν αποκλείουν:

1) Να αλλάζουμε εστιασμένους τριτοπρόσωπους αφηγητές, να πηδάμε δηλαδή από χαρακτήρα (αυτό που η Naroualis αναφέρει ως Εναλλασσόμενη ΟΓ στο αρχικό ποστ), αρκεί να τηρούμε το ίδιο ή παρεμφερές βάθος εστίασης. Η συνηθισμένη συμβουλή εδώ είναι "όσο λιγότεροι, τόσο καλύτερα".

 

2) Να αλλάζουμε (με μέτρο) το πρόσωπο αφήγησης. Κομμάτια πρωτοπρόσωπης αφήγησης μπορούν να παρεμβληθούν σε τριτοπρόσωπη ή αντίστροφα. Αλλά δεν πρέπει να το παρακάνουμε και,

προσωπική προτίμηση, είναι καλύτερα όταν μία από τις δυο αφηγήσεις είναι ο κανόνας και η άλλη η εξαίρεση, παρά όταν το κείμενο ισομοιράζεται ανάμεσά τους.

Πάντως το δεύτερο πρόσωπο πρέπει να αποφεύγεται πάση θυσία, εκτός από εξαιρετικές περιπτώσεις και πολύ μικρή έκταση, κατά προτίμηση μόνο σε διηγήματα.

 

[Sonya]

Μόνο μια μικρή διορθωσούλα σ' ένα κατά τα άλλα υπεργαμάτο, όπως συνήθως, κείμενο, first person shooter κι όχι shouter, εκτός κι αν στο call of duty διαγωνίζονται ποιος θα φωνάξει δυνατότερα.

[wordsmith]

Με μπέρδεψες τώρα. Εγώ τα 4,5 και 6 δεν είμαι σίγουρη ότι θα μπορούσα να τα διακρίνω μεταξύ τους. Ούτε όταν διαβάζω, ούτε όταν γράφω.

[Διγέλαδος]

 

 

3) ΟΓ Δευτέρου Προσώπου

 

Όταν η αφήγηση γίνεται σε δεύτερο πρόσωπο, σαν ο αφηγητής να απευθύνεται άμεσα στον αναγνώστη.

 

Να τη διαλέξεις ή να μην τη διαλέξεις γιατί:

Γιατί δεν είσαι ακόμα έτοιμος να πουλήσεις την ψυχή σου στο διάβολο για να τα καταφέρεις. Μην το κάνεις αν ο αφηγητής σου κι αυτός στον οποίο απευθύνεται δεν είναι προσεκτικά επιλεγμένοι, ώστε να δικαιολογείται ένα τέτοιο σκότωμα. Κάν’ το μόνο αν θες να δοκιμάσεις τις δυνάμεις σου. Κάν’ το ο γνωρίζοντας ότι πιθανότατα θα αποτύχεις τις πρώτες χίλιες φορές και ίσως να το πετύχεις στη χιλιοστή πρώτη, ίσως και όχι. Δεν ξέρω τι άλλο να σου πω, αυτή η τεχνική με τρομάζει πιο πολύ κι από το Ring το γιαπωνέζικο.

 

Η αγαπημένη μου οπτική γωνία! (δυο διηγήματα προς το παρόν) Δεν απευθύνομαι στον αναγνώστη όμως, απευθύνομαι σε κάποιον άλλον. Δεν μετράει;

Edited October 9, 2013 by Διγέλαδος

[Naroualis]

Μόνο μια μικρή διορθωσούλα σ' ένα κατά τα άλλα υπεργαμάτο, όπως συνήθως, κείμενο, first person shooter κι όχι shouter, εκτός κι αν στο call of duty διαγωνίζονται ποιος θα φωνάξει δυνατότερα.

 

Σας μιλ μερσώ, μανταμίτσα μου (διότι μαμαζελίτσα, δεν είστε πλέον!) Εδιορθώθει πάραυτα.

 

 

Με μπέρδεψες τώρα. Εγώ τα 4,5 και 6 δεν είμαι σίγουρη ότι θα μπορούσα να τα διακρίνω μεταξύ τους. Ούτε όταν διαβάζω, ούτε όταν γράφω.

 

 

Φέρε στο μυαλό σου τον Μπατσιγκαλούπι, που τον κουβεντιάζαμε τις προάλλες στη ΛΑΦ. Η γραφή του (κι οι κ.κ. Νιχίλιος και Σκάνερ συμφώνησαν μαζί μου) ήταν κάπως αποστασιοποιημένη. Ήταν ένα παράδειγμα ΟΓ Τρίτου Προσώπου deep thoughts, που του γλιστρούσε σε Camera On Shoulder.

 

 

 

 

 

3) ΟΓ Δευτέρου Προσώπου

 

Όταν η αφήγηση γίνεται σε δεύτερο πρόσωπο, σαν ο αφηγητής να απευθύνεται άμεσα στον αναγνώστη.

 

Να τη διαλέξεις ή να μην τη διαλέξεις γιατί:

Γιατί δεν είσαι ακόμα έτοιμος να πουλήσεις την ψυχή σου στο διάβολο για να τα καταφέρεις. Μην το κάνεις αν ο αφηγητής σου κι αυτός στον οποίο απευθύνεται δεν είναι προσεκτικά επιλεγμένοι, ώστε να δικαιολογείται ένα τέτοιο σκότωμα. Κάν’ το μόνο αν θες να δοκιμάσεις τις δυνάμεις σου. Κάν’ το ο γνωρίζοντας ότι πιθανότατα θα αποτύχεις τις πρώτες χίλιες φορές και ίσως να το πετύχεις στη χιλιοστή πρώτη, ίσως και όχι. Δεν ξέρω τι άλλο να σου πω, αυτή η τεχνική με τρομάζει πιο πολύ κι από το Ring το γιαπωνέζικο.

 

Η αγαπημένη μου οπτική γωνία! (δυο διηγήματα προς το παρόν) Δεν απευθύνομαι στον αναγνώστη όμως, απευθύνομαι σε κάποιον άλλον. Δεν μετράει;

 

 

Μα φυσικά και μετράει. Βασικά (  ) στην παράγραφο το γράφω το ρημάδι ότι δε χρειάζεται να απευθύνεται στον αναγνώστη, αλλά στον "ορισμό" μου βγήκε κάπως ξερό και στραβοπατημένο.

[Eugenia Rose]

Και εμένα με τρομάζει το δεύτερο πρόσωπο. Αλλά όσο με τρομάζει τόσο θέλω να το δοκιμάσω... (διαστραμμένο;)

[KELAINO]

Δεν θα ήτανε πολύ κουλ να έχουμε και κάνα-δυο παραδειγματούλια για το κάθε ένα; Και δη μέσα από το φόρουμ;

[Διγέλαδος]

Δεν θα ήτανε πολύ κουλ να έχουμε και κάνα-δυο παραδειγματούλια για το κάθε ένα; Και δη μέσα από το φόρουμ;

 

Για την ΟΓ δευτέρου προσώπου (νομίζω το δεύτερο είναι πιο επιτυχημένο):

Καληνύχτα μητέρα

Νουάρ Ξεθωριασμένο

 

Διαβάζοντας τα ξανά έχω τις αμφιβολίες μου για το αν είναι σωστά παραδείγματα. Naroualis μπορείς να βοηθήσεις;

Edited October 9, 2013 by Διγέλαδος

[Nihilio]

καλο παραδειγμα ειναι και το Veniss Underground του Vandermeer οπου οι οπτικες γωνιες αλλαζουν μαζι με τον εκαστοτε κεντρικο χαρακτηρα

[Cyrano]

Αυτή η ΟΓ δευτέρου προσώπου, με έχει στοιχειώσει τα τελευταία χρόνια (μάλλον επειδή για τόσο διάστημα σέρνεται το μυθιστόρημα που προσπαθώ να γράψω σε αυτή). Τώρα κάπου θα πρέπει να το έχω ξανααναφέρει στο forum, αλλά για όσους θέλουν πραγματικά να εμψυχωθούν ή ν' αποθαρρυνθούν πάνω στη συγκεκριμένη ΟΓ νομίζω ότι η καλύτερη παραπομπή (μελέτη κανονική) είναι εδώ: http://members.westnet.com.au/emmas/2p/

[Nihilio]

To δεύτερο πρόσωπο είναι πραγματικά δύσκολο. Εγώ, στα μικρατά μου είχα γράψει αυτό γιατί μου έβγαινε αυθόρμητα και έκτοτε δεν ξαναδοκίμασα. Έχει ένα πολύ περίεργο effect, βάζει τον αναγνώστη να μπει στο πετσί του χαρακτήρα, του πετάει το γάντι και τον εκβιάζει να νιώσει σαν τον κεντρικό χαρακτήρα, κάτι που κάνει το immersion πολύ πιο εύθραυστο αλλά και έντονο.

 

Και η όλη κουβέντα μου βάζει την ιδέα να στήναμε μία πρόκληση για ιστορίες γραμμένες σε ΟΓ δευτέρου προσώπου, όσοι νιώθουμε αρκετά τολμηροί.

[Sonya]

Μετά το Half-asleep in frog pajamas, νομίζω ότι μπορώ να το τολμήσω! Ο Ρόμπινς είναι πολύ μάστορης και μου 'χε κάτσει κι εμένα η δευτεροπρόσωπη αφήγηση για κάποιο καιρό.

[Διγέλαδος]

Πολύ ωραία η πηγή Cyrano. Το πιο αντιπροσωπευτικό για μένα είναι του Καλβίνο, το Αν μια νύχτα του χειμώνα ένας ταξιδιώτης,

[Naroualis]

 

Δεν θα ήτανε πολύ κουλ να έχουμε και κάνα-δυο παραδειγματούλια για το κάθε ένα; Και δη μέσα από το φόρουμ;

 

Για την ΟΓ δευτέρου προσώπου (νομίζω το δεύτερο είναι πιο επιτυχημένο):

Καληνύχτα μητέρα

Νουάρ Ξεθωριασμένο

 

Διαβάζοντας τα ξανά έχω τις αμφιβολίες μου για το αν είναι σωστά παραδείγματα. Naroualis μπορείς να βοηθήσεις;

 

 

Έχω την εντύπωση πως ούτε το ένα ούτε το άλλο είναι σωστά. Η αφήγηση στο Νουάρ είναι καθαρά πρωτοπρόσωπη, άσχετα αν υπάρχει κάποιος στον οπίο απευθύνεσαι. Η αφήγηση στη Μητέρα είναι λίγο πιο αμφιλεγόμενη, αλλά και πάλι, σου ξεφεύγει προς το πρωτο πρόσωπο.

 

 

Εγώ, στα μικρατά μου είχα γράψει αυτό

 

Αυτό αντίθετα, είναι πιο κοντά σε αυτό που εγώ τουλάχιστον που έχω εγώ στο μυαλό μου ως ΟΓ Δευτέρου Προσώπου.

[Nienor]

Διαφωνώ λίγο (ουόου! πρώτη φορά μου συμβαίνει αυτό με ένα από αυτά τα κείμενά σου Ναρού, χαχα) με το ότι βασικά ο παντογνώστης είναι εύκολος. Δηλαδή μάλλον δε διαφωνώ ακριβώς (να τώρα γύρισαν τα πράγματα στη θέση τους) αλλά αν ας πούμε υπάρχει μια Ο.Γ. που εμένα με τρομάζει δεν είναι η δευτεροπρόσωπη σίγουρα, είναι ο παντογνώστης. Για την ακρίβεια, όταν δεν τα βλέπω τα πράγματα μέσα από έναν, δύο τρεις, όσους ήρωες, δεν ξέρω να γράψω, έτσι πιστεύω. όσες φορές έχω προσπαθήσει να γράψω παντογνώστη τα αποτελέσματα είναι οικτρά, πραγματικά όμως. Οπότε, συμπληρώνοντας, έχω να πω και τους κινδύνους του παντογνώστη:

α) να σου βγει το κείμενο ξύλινο, απογυμνωμένο από κάθε συναίσθημα, αδιάφορο όσο ενδιαφέρουσα ιστορία και να έχει. Γιατί για να μας μιλήσει για οποιοδήποτε συναίσθημα έχουν οι ήρωές σου πρέπει είτε να κάνεις μια υπέρβαση και να μας δίνεις τις σκέψεις τους σε ευθεία μορφή, είτε να μας τα περιγράφεις. Και τα δύο πολύ επικίνδυνα (για μένα πάντα)

β) να θες να τα πεις όλα (επαναλαμβάνω εδώ κάτι που η Ευθυμία το έχει στα "γιατί να τον επιλέξεις", αλλά εγώ το θεωρώ ταυτόχρονα πάρα πολύ παγίδα). Δεν υπάρχει κανένα μα κανένα κείμενο που να μας λέει τα πάντα!  Η επιλογή του τι θα πεις και τι δε θα πεις από την Ο.Γ. του παντογνώστη είναι πάντοτε το μεγαλύτερο πρόβλημά μου. Πιο επικίνδυνο είναι μάλλον το να λες πολλά, είναι ψέμα το ότι δεν πέθανε ποτέ κανείς από βαρεμάρα.

 

Γενικά, εγώ το θεωρώ πολύ υποκειμενικό το θέμα της δυσκολίας στις ο.γ. Τις περισσότερες φορές σε αντίστοιχες συζητήσεις συνειδητοποιώ πως οι ο.γ. που για μένα είναι εύκολες (όχι εύκολες, περισσότερο φυσικές, οι πρώτες μου επιλογές όταν δε θέλω να σκεφτώ και πολύ, ρε παιδί μου) για τους άλλους δεν είναι και φυσικά και ανάποδα. Άρα, υποθέτω, πως ενδεχομένως το πρώτο πράγμα που μπορεί να κάνει κανείς είναι (γυρνώντας στα προηγούμενα κείμενα χιχι) να ανακαλύψει ποιες ο.γ. τού είναι φυσικές, ποιες νομίζει ότι είναι εύκολες (νομίζει γιατί τίποτα δεν είναι ποτέ δεδομένο) κι αφού θα τα ξέρει όλα αυτά να ρωτήσει τον ήρωά του τι θέλει πριν να ξεκινήσει να γράφει.

Προσωπικά, όταν έχω ετοιμάσει την ιστορία στο μυαλό μου, πολύ προτού να αρχίσω να τη γράφω, την ξέρω την ο.γ. που θα χρησιμοποιηθεί γιατί σχεδόν πάντα το έργο στο μυαλό μου παίζεται με μια πολύ συγκεκριμένη. Ειδικότερα όταν γράφω κάτι σε δευτεροπρόσωπη (της οποίας εγώ θεωρώ πως το μεγαλύτερο ελάττωμα στις δικές μου είναι ότι τα κείμενα που βγάζω με αυτήν είναι αφόρητα προσωπικά) πολλές φορές πριν να την γράψω την ιστορία την παραμιλάω όσο κάνω μπάνιο, ή κόβοντας βόλτες μέσα στο σπίτι και φτιάχνοντας πράγματα. Τη λέω δηλαδή εξαρχής σε κάποιον, οπότε φυσικά και τελικά γράφεται και έτσι. Συνήθως δεν τις μοιράζομαι αυτές τις ιστορίες.

 

Τέλος και όχι για τη συζήτηση, αλλά μόνο για τη Ναρού, και θα σταματήσω μετά το υπόσχομαι , επειδή εγώ αυτά τα κείμενα τα θεωρώ προϊόν σκέψης, έρευνας, τοποθέτησης, εμπειρίας, δηλαδή ένα απόσταγμα της εξαιρετικής δουλειάς ενός ανθρώπου που θέλει να βοηθήσει και τους υπόλοιπους να ξεδιαλύνουν στο μυαλό τους αυτά που ξεδιάλυνε ο ίδιος, εξαρχής θεωρώ πως όταν θα τελειώσουνε θα γίνουνε ένα ανεκτίμητο βιβλίο. Ως εκ τούτου, θέλω να σου πω πως σε σχέση κι όλας με τη γαματοσύνη των υπολοίπων, αυτό εδώ το θέμα μάλλον σε κάνει κι εσένα ακόμα να αμφιταλαντεύεσαι. Δεν έχει την άνεση και τη μαστοριά που έχουν τα υπόλοιπα, μοιάζει λίγο σαν να μας τα λέει μια πολύ μικρότερη Ευθυμία που δεν έχει τη σιγουριά που έχει στα άλλα και την εμπιστοσύνη στις λέξεις της. Φυσικά και δεν παύει να είναι μια εξαιρετική δουλειά κι ένα (πάντοτε) πολύ καλό θέμα για συζήτηση, σε καμία περίπτωση δεν σχολιάζω δηλαδή τη χρησιμότητά του εδώ, αυτή τη θεωρώ αυτονόητη. Απλά θα μου άρεσε πολύ, μετά από αρκετό καιρό και πολλά ακόμα τέτοια κείμενα, να σε δω να γυρνάς εδώ και να μας τα λες χύμα όπως και στα άλλα.

 

Έχω αρχίζει να τα συνηθίζω και να τα περιμένω πως και πως, τις δυο τελευταίες φορές που ανέβασες άφησα το τόπικ ανοιχτό, τελείωσα τις διάφορες δουλειές και κάθισα να τα απολαύσω με την ησυχία μου και καφεδάκι. Μας κακομαθαίνεις Ευθυμία

[Μπόρχες]

Κάθε ιστορία επιλέγει την δική της Ο.Γ. και όταν λέω την επιλέγει το εννοώ. Ο συγγραφέας έχει απλώς διεκπεραιωτικό ρόλο. Δεν μού έχει συμβεί ποτέ να επιβάλλω εγώ στην ιστορία την οπτική γωνία. Συμβαίνει πάντοτε το αντίθετο. Όσες φορές το επιχείρησα, το κείμενο καταστράφηκε. Κυριολεκτικά.

 

Συνεπώς, κατά την άποψη μου, κάθε κείμενο, κάθε ιστορία, αν είναι καλή, θα σε οδηγήσει και ως προς την κατάλληλη και ταιριαστή οπτική γωνία. Μπορεί να ξεκινήσει με τριτοπρόσωπη, αλλά στην πορεία, μπορεί να παρεμβληθούν πρωτοπρόσωπες, ειδικά όταν θα εισβάλλει στις βαθύτερες σκέψεις των ηρώων. Γενικότερα, δεν υπάρχει κάποια σίγουρη και ασφαλής μέθοδος. Το κείμενο θα σού επιβάλλει το ρυθμό του κι αν είναι καλό θα ολοκληρωθεί, αν όχι, θα πάει στον κάλαθο των αχρήστων.  

[Nihilio]

Επίσης να προσθέσω και άλλη μία ΟΓ, αυτή της περιπλανόμενης τριτοπρόσωπης αφήγησης, δηλαδή τριτοπρόσωπη αφήγηση που όμως θα εστιάζει σε διαφορετικούς χαρακτήρες της ίδιας σκηνής, ακόμα και μέσα στην ίδια παράγραφο/πρόταση. Είναι πολύ πιο έντονη και ζωντανή, αλλά και επικίνδυνη να τη θαλασσώσεις γιατί θέλει προσοχή. Ειδικά αν είσαι και μερακλής και η φωνή του αφηγητή επιρεάζεται από το χαρακτήρα που ακολουθεί η κάμερα.

[Havoc]

Για την ΟΓ δευτερου προσωπου ο πρωταγωνιστης ειναι ο αναγνωστης, ετσι δεν ειναι; Δηλαδη, αν δεν κανω λαθος, δεν εχει καποιο ονομα ο βασικος χαρακτηρας, γιατι μπορει να ειναι ο οποιοσδηποτε. Το επιβεβαιωνει και το διηγημα του Nihilio αυτο. 

Edited October 11, 2013 by Havoc

[Sonya]

Όχι απαραίτητα.

[Adicto]

Εγώ θα συμφωνήσω με κάτι που είχε γράψει ο Μμαν ή ο Ντίνος (νομίζω). Δεύτερο πρόσωπο σε μεγάλα σε έκταση κείμενα δεν πάει, είναι αφύσικο στην ανάγνωση. Μόνο στο Ξέφωτο και το Γεννηθήτω... τα είχα δοκιμάσει προσωπικά (και στο Ξέφωτο δεν είναι και καθαρά 2ο). Έχω διαβάσει και ενα της Οουτς (νομίζω ήταν ο Βιασμός) με 2 αφηγητές που εναλλάσονταν ανά κεφάλαιο και μαζί της εναλλασόταν και η αφηγηση από 3ο σε 2ο και το αποτέλεσμα ήταν γουαο!

[Nihilio]

Για την ΟΓ δευτερου προσωπου ο πρωταγωνιστης ειναι ο αναγνωστης, ετσι δεν ειναι; Δηλαδη, αν δεν κανω λαθος, δεν εχει καποιο ονομα ο βασικος χαρακτηρας, γιατι μπορει να ειναι ο οποιοσδηποτε. Το επιβεβαιωνει και το διηγημα του Nihilio αυτο.

Οχι, σε καμια περιπτωση. Απλα ο αφηγητης περιγραφει στον βασικο χαρακτηρα τα οσα κανει. Ο αναγνωστης δεν μπαινει πουθενα στην εξισωση

[Ayu]

Πολύ ωραίο ποστ, Ευθυμία, κι ενδιαφέρουσα συζήτηση. Θα ήθελα να σημειώσω για το 1 μόνο: ο παντογνώστης δεν αφηγείται απαραίτητα αποκλειστικά σε τρίτο πρόσωπο. Μπορεί ο παντογνώστης αφηγητής σε σημεία να σπάσει ουσιαστικά την αφήγηση μιλώντας σε πρώτο πρόσωπο (αποκαλύπτοντας δηλαδή, συνήθως, τον εαυτό του και το συγγραφικό του ρόλο). Πιο μεταμοντέρνο ακόμα; Μπορεί να σου κάνει ντρίμπλα και να σου γυρίσει αυτό που νόμιζες για παντογνώστη σε αναξιόπιστο αφηγητή. 

 

Για την ΟΓ δευτερου προσωπου ο πρωταγωνιστης ειναι ο αναγνωστης, ετσι δεν ειναι; Δηλαδη, αν δεν κανω λαθος, δεν εχει καποιο ονομα ο βασικος χαρακτηρας, γιατι μπορει να ειναι ο οποιοσδηποτε. Το επιβεβαιωνει και το διηγημα του Nihilio αυτο.

Οχι, σε καμια περιπτωση. Απλα ο αφηγητης περιγραφει στον βασικο χαρακτηρα τα οσα κανει. Ο αναγνωστης δεν μπαινει πουθενα στην εξισωση

 

Ε όχι και σε καμία περίπτωση. Ο Καλβίνο στον Ταξιδιώτη κάνει ακριβώς αυτό. Ο αναγνώστης είναι ο πρωταγωνιστής τη β'πρόσωπης αφήγησης.

[WILLIAM]

Ένα ενδιαφέρον και διαφωτιστικό άρθρο από τη Naroualis ( σκέφθηκες ποτέ να τα μαζέψεις όλα μαζί και να κάνεις ένα βιβλίο με συμβουλές για συγγραφείς; )

Εγώ προσωπικά χρησιμοποιώ την τριτοπρόσωπη αφήγηση αλλάζοντας πρόσωπο ωστόσο μιας και έχω πολλούς χαρακτήρες σε όλες τις ιστορίες μου σχεδόν.